Hastaneye yatma çocuk ve aile için travmatik bir olaydır. Travma karşı konulması güç, bunaltıcı, olağan tecrübelerin dışında kalan ve ömrü tehdit eden öge olarak bedellendirilmektedir.
Hastanede kısa periyodik kalış bile korkutucu olabilir zira ayrılık, çaresizlik ve acı içerir. Hastanede tedavi gören çocuklarda kısa vadede ahenge zahmeti, tıbbi tedaviden korkma, anne-babayı isteklerinin yapılması için zorlama, günlük aktiflik sistemin değişmesi üzere yansıların yaygın olarak gözlemlendiği görülmektedir.
Kronik hastalık nedeniyle hastanede tedavi gören çocukların benlik kavramlarının olumsuz olarak etkilendiği saptanmıştır.
Kimi araştırmacılar hastanede kalış müddetinin okul muvaffakiyetini olumsuz olarak etkilediğini belirtmişlerdir. Kronik hastalığı olan çocuk ve gençlerin hastaneye yatışlar nedeniyle psikososyal kimi meseleler yaşadıkları belirlenmiştir. Sıklıkla görülen psikososyal sorunlar; tıbbi bağımlılık, öbür aile üyelerini de etkileyen ruhsal ve tıbbi problemler olarak saptanmıştır.
Hastaneye yatmadan evvel çocuğun bu olaya yetişkinlerin yardımıyla hazırlanması çok kıymetlidir zira bu durum uzun müddetli olumsuz duygusal ve davranışsal sıkıntıların azalmasını sağlar. Hastaneye yatış için hazırlanmayan çocukların ameliyat ve yatarak tedaviye kaygı, panik, öfke, uyku ve beslenme bozuklukları ile reaksiyon verdikleri saptanmıştır.
Aşağıda belirtilen ipuçları çocuğun hastanede kalışı korkutucu bir tecrübe değil, öğrenme ve gelişme süreci olarak değerlendirmesine neden olabilir:
Çocuk ve ailenin hastane ortamına alışması için şayet mümkünse tüm aile bireyleri hastane çeşidine katılmalı, kalacakları servis yahut ameliyathanenin uygun kısımlarını gezip görevlilerle tanışmalıdır.
Yetişkinler çocuğu hazırlayabilmek ve sorularını yanıtlayabilmek için bilgi edinmelidirler. Tıbbi süreçleri açıklarken kullanılan lisan çocuğun gelişim seviyesine uygun olmalıdır. Hastanede kalırken neler göreceği, işiteceği, koklayacağı, hissedeceği kendisine açıklanmalıdır. Özel aygıtlara ait bilgi evvelce verilmelidir.
Anne-baba öncelikle çocuğun neler hissettiğini ve düşündüğünü anlamalıdır. Çocuğun hislerini irdelemek için aile oyun, fotoğraf, kitap üzere gereçlerden yararlanabilir. Hastanede tedavi olan çocuğu husus alan hikayelerin aile bireyleri tarafından birlikte okunması hislerin dışa yansıtılmasını ve aile içindeki dayanışmanın güçlenmesini sağlar. Okunacak kitaplar çocuğun gelişim seviyesine uygun olmalıdır.
Hastane ortamında çocuğun rahatsızlığına ve yaşayacağı tıbbi süreçlere ait görüntü varsa çocuk ve ailesi birlikte izleyebilirler.
Küçük çocuklar kendilerine has biçimde düşünür ve oynarlar. Yetişkinler onlarla oynamalı ve mümkün olduğu ölçüde açık olmalıdırlar. Sözlerin yanı sıra oyun materyalleri kullanılmalı ve canlandırma yapılmalıdır. Tabip oyun seti, hastane vazifelilerinin giysilerine benzeyen kıyafetlerle oynanan oyunlar çocuğun zihninde yaşayacağı tecrübeye ait somut fotoğrafların oluşmasını sağlar.
Küçük çocuklar anne—babadan ayrıldıkları vakit endişelenirler yahut yanlış davrandıkları için cezalandırıldıklarını düşünebilirler. Çocuğun hastalığa neden olmadığı konusunda ikna edilmesi gerekir. Ona kendisi üzere pek çok çocuk ve yetişkinin hastalandığı ve güzelleşmek için hastanede tedavi gördüğü anlatılmalıdır.
Yetişkinler tıbbi süreçler sırasında çocuğun yanında olmalı, hastanede kalmalıdırlar. Tabipler onayladıktan sonra birlikte meskene dönüleceği çocuğa iletilmelidir. Birtakım çocuklar anne—babalarının kendilerini hastanede yalnız bırakıp gideceklerinden korkarlar. Gidecekleri vakit çocuğa haber vermeleri ve ne vakit döneceklerini bildirmeleri değerlidir.
Anne-baba hastaneye çocukla birlikte gideceğini, daha sonra onu konuta götüreceğini ve onu her vakit seveceğini söylemelidir.
Konuttan çocuğun en çok sevdiği oyuncak ile battaniye, aile fotoğrafları üzere eşyalar getirilebilir.
Aile çocuğun anlayacağı sözcüklerle yanlışsız bilgi vermelidir. İnanç alakasının kurulması için dürüstlük değerlidir. Çocukların tedavi yahut ameliyat öncesi periyotta bilgilendirilmemesi farklı problemler yaratabilir. Sorunu saklamak, açıklamaktan kaçınmak, sorularını geçiştirmek çocuğun yetişkinlere duyduğu itimadı sarsar. Hastane görevlilerine ve yapılacak süreçlere çok reaksiyon verebilir. Bu durum onun gelecekte yaşayabileceği hastane tecrübelerine karşı olumsuz tavır geliştirmesine de yol açabilir.
Tüm detaylar çocukla paylaşılırken dikkatli olunmalıdır zira bazen çok fazla bilgi vermek ürkütücü olabilir. Yetişkinler yapılacak tıbbi süreçler konusunda emin değillerse, yanlışsız olmayan bilgiyi aktarmak yerine, “Bilmiyorum” cevabını vermelidirler.
Çocuk yaşadığı kaygı ve acı nedeniyle ağlayabilir, ona bunun doğal bir reaksiyon olduğu söylenmeli ve sakinleştirilmelidir. “Korkma acımayacak” demek yerine ”acıyabilir fakat iyileşebilmen için bu sürecin yapılması gerekiyor” biçiminde bir açıklama yapmak daha uygundur.
Hastanede kalış sürecinde çocuk sessiz yahut öfkeli davranabilir. Bunlar gerilime karşı doğal reaksiyonlardır. Çocuk hislerini, dehşetlerini söz etmesi konusunda yönlendirilmelidir. Ağlamanın doğal olduğu, öfke, kaygı ve acıdan arınmanın sağlıklı bir yolu olduğu kendisine iletilmelidir.
Gerileme davranışı hastanede tedaviye sıklıkla gösterilen bir yansıdır. Bu süreçte evvelki gelişim evrelerinde gözlemlenen birtakım davranışların çocuk tarafından tekrar sergilenmesi olağan karşılanmalıdır.
Hastanede kalış müddetince olağan aktifliklerin devam etmesi için çocuk desteklenmelidir. Meskenden getirilecek oyunlar, okulla ilgili ödevler, arkadaş ziyaretleri günlük hayatın süreklilik göstermesinde kıymetlidir.
Başka kardeşlerin ziyaret ve konuşmalara katılmaları sağlanmalıdır. Onların da kimi telaşları vardır ve hastanede kalacak çocuğun davranışlarını etkileyebilirler.
Çocuk tekrar meskene döndüğünde özel bir kutlama yapılabilir. Bu özel kutlamaya ait planlar evvelce çocuğa aktarılırsa hastaneden çıkacağı konusunda emin olur.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0