Süt çocukluğu devri doğumdan 12. ayın sonuna kadar, yani 1 yıllık sürece denir. Bu devrin insan hayatında değeri epey büyüktür. Ayrıyeten bu periyottaki gelişme ivmesi de epeyce yüksektir. Şöyle ki 1 yılın sonunda yük olarak 3 katına erişen bir canlıdan bahsediyoruz. Bu gelişim fizikî, zihinsel ve ruhsal alanda da olur. Bu nedenle bu devirdeki beslenme insanın geleceğinin temellerini oluşturmaktadır.
Bilindiği üzere yenidoğan bir bebek doğum sonrası birinci 1 saat içinde anne ile temas ettirilerek anne sütüne başlanmalıdır. Birinci 6 ay yalnızca anne sütü ve vitamin takviyesi kâfi olmaktadır. Daha sonra ek besinlere başlanmalıdır. İşte tam da bu devirde yanlışlar yapılmakta ve bebeğin gelecekteki kişiliğinin genetik kodları da yanlışsız yahut yanlış bir biçimde oluşturulmaktadır. Kas iskelet sistemi, beyin işlevleri ve hasebiyle kimlik oluşumu bebeğin beslenmesiyle yakından ilgilidir. Bilhassa belleme ve kavrama(algılama) işlevleri çok değerlidir.
Bebek ve gelişimi ile ilgili dünyada birçok dev kesimler vardır. Örneğin emzik ve biberon üretiminde marka olmuş dev firmalar. Halbuki emzik çok istisnai durumlar dışında bebek için hiç de yararlı bir eser değildir ve hatta ziyanlıdır. Ha keza biberon da tıpkı formda birçok ziyanları vardır. Ağızda biçim bozukluğu, emme iç güdüsünün uzun mühlet kalması, ağız hijyeninde bozulma üzere. Tekrar birebir biçimde mama bölümüne bakıldığı vakit da birebir fotoğrafı görmek mümkündür. Çok özel istisnai durumlar dışında mama ile beslenmeye özendirmek son derece yanlış ve bu yanlışın en çarpıcı örnekleri,1970-1980 yıllarında Almanya'da gurbetçilerimizin çocuklarında görmek mümkündür. Fiziki olarak iri yapılı, adeta hormonlu zerzevat üzere çocuklardı. Çünkü o devirde Avrupa'da önde gelen mama firmaları birtakım kelamım ona Prof.'ları para ile satın alarak mama reklamı yaptırdılar ve o periyotlarda Avrupa'da anne sütü verme oranı çok düştü ve bu prof'lar yıllar sonra yaptıkları yanlışları kendileri ikrar ettiler. Halbuki büyük kitabımız Kur'an-ı Kerim'de birçok Ayet'te geçiyor ve bir annenin bebeğine 24 ay anne sütü vermesi gerektiği taa 14 asır evvel bildirilmişti. Hal böyleyken bu yanlışları yapma lüksümüzün olmadığını düşünüyorum. Çünkü dünyada en uygun yatırım çocuklarımıza yapılan yatırımdır, yatırımdan kastım maddesel değil manada da yatırım. Yani onları hem maddi hem manevi manada hoş yetiştirmek, bilhassa 21.yüzyıl dünyasında çok büyük ehemmiyet arzetmektedir.
Birinci 6 aydan sonra ki beslenmede çok farklı teklifleri basın yayın organlarında sıkca görmekteyiz. Ben bunların üzerinde durmayacağım. Meslekte 30 yılı geride bıraktım. İstanbul Çapa Tıp Fakültesinde stajyer hekim iken hocalarımız Türkiye gerçeklerine nazaran bebeğe en düzgün ek besinin İnek sütü olduğunu ve bunun da bebeğin yaşına nazaran modifiye edilmesi yani sulandırma ve şeker eği yapılması gerektiğini öğrettiler bizlere. Daha sonra o devirde mide rahatsızlıklarında tekrar inek sütü kürleri verilirdi. Tıp eğitimi dinamik bir eğitimdir ve her yıl değişik bilgilere ulaşılmaktadır. O vaktin bu doğruları şimdinin yanlışları oldu. Bilhassa bebek için son yıllarda İnek sütü üzerinde birçok araştırmalar yapılmakta ve sonuç mualesef doğruların yanlış olduğu istikametindedir. Yani mevzuyu açarsak; bebek beslenmesinde en az 2 yıl hiç inek sütü verilmemesi ehemmiyetle vurgulanmaktadır. Ziyanları epeyce fazladır. Fakat gel gör ki TV'de reklamlarla meyveli süte özendirilmekteyiz. Benim de bu kadar yıllık deneyimimle gördüm ki biberon birinci yanılgı, inek sütü ikinci yanlışımız. En kolay somut yan tesirlerini sıralarsam: Demir eksikliği anemisi, kalsiyum fosfor istikrarında fosfor lehine bozulma, dişlerde biberon çürükleri, hırçınlık ve iştahsızlık ve tek istikametli beslenmeye gidiş, en değerlisi de bir hipotez olup tip 1 diabet(çocukluk çağı şeker hastalığı) görülme sıklığında artma ki bu epeyce kıymetlidir. Halbuki mayalanmış süt eserlerinde bu türlü bir tehlike yok ve birinci 6.aydan sonra verilmeli ve de epey yararlıdır. Araştırmalarda, dünyada en uzun mühlet yaşayan insan topluluklarının beslenmesinin özünde mayalı süt ürünleri(yoğurt, peynir, çökelek, kefir) görülmüştür. Şükür ki son vakitlerde bu dalda önemli gelişmeler gözlenmektedir. Probiyotik denilen şeyin yoğurdun mayası da olduğunu ve bu eserin değişik bebek mamalarına dahil edildiğini görmek tezimizi daha da güçlendirmektedir ve bence büyük bir yanlıştan dönüldüğünü de görür üzereyiz .
Sonuç olarak hiç kimse Amerikayı keşfetmiyor. Özümüze dönerek doğal beslenmeyi bebeklerimize sunmak zorundayız. Her zerzevat ve meyvayı mevsiminde tüketmeye tekrar döneceğiz, çökeleği, yoğurdu, peyniri, köy yumurtasını, konut tarhanasını, mercimeği, bulguru bebeklerimize vakti gelince uygun halde hazırlayarak vermek zorundayız. Beslenme konusunda bu devirde yanılgı yapma lüksümüz yok. Çünkü Allah'ın bize bahşettiği en kıymetli varlık olan yavrularımızı en hoş bir formda geleceğe hazırlamakla mükellefiz. Bunların ekonomik boyutu yoktur, yalnızca kültürel boyutta mevzuyu düşünmek kafidir.
Sağlıklı jenerasyonlar dileğiyle .
Uzm.Dr.Yaşar ÖZKAN
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0