ŞİDDETİN BAYANLAR ÜZERİNDEKİ TRAVMATİK TESİRLERİ
Ülkemizin kanayan yaralarından biri olan ve her geçen gün travmatik tesirleriyle karşılaştığımız bayana şiddet olaylarının “Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu” ile bağına göz atacağız.
Bayana şiddet nedir?
Bayana ziyan veren, inciten, fizikî,ruhsal,cinsel hasarlar oluşturan, özel hayat ya da toplum içerisinde baskı uygulanarak bayanların özgürlüklerinin kısıtlanmasına sebep olan her tıp davranışlardır.
Şiddete maruz kalan bayanlar hangi ruhsal problemlerle karşılaşırlar?
Depresyon, panik bozukluk, telaş bozuklukları, cinsel fonksiyon bozuklukları, yeme sorunları, obsesif-kompulsif davranış bozukluklarıyla, post travmatik gerilim bozukluğu yaşama ihtimalleri şiddete maruz kalan bayanlarda daha fazladır. Şiddet sonucu bayanlarda çaresizlik durumu yaşanmaktadır, bu durum ruhsal ve bedensel olarak sorunlar oluşmasına sebeplerdir. Şiddetin sebep olduğu ve son yıllarda ülkemizde de sık olarak karşılaşılan sorunlardan biri olan travma konusundan bahsetmekte fayda var.
Travma Nedir?
Sarsıntı üzere doğal felaketler, savaşlar, cinsel ya da fizikî akına uğrama, cinsel taciz, çocuklukta yaşanan istismar, azaba maruz kalma, trafik kazaları, iş ile ilgili kazalar, insan ömrünü tehdit eden bir hastalık teşhisinin konması, korkutucu bir olaya şahit olmak üzere kişinin başa çıkma maharetini aşan olaylar travmatik olaylardır. Ama her yaşanılan zahmet verici olay ”ruhsal travma” olarak isimlendirilemez. Olayın niteliği kadar olay ile karşılaşıldığında gösterilen reaksiyonlar de değerlidir.
Olayın travmatik olarak isimlendirilebilmesi için neler gerekir?
-
Olay karşısında çok dehşete düşmüşlük, çaresizlik ve dehşet reaksiyonlarının verilmiş olması,
-
Kişinin bir mevt ya da hayatını tehdit edici bir durumu, kendisi ya da tanıdığı birinin fizikî bütünlüğünü tehdit edici bir olayı yaşamış olması, şahit olmuş olması gerekmektedir.
Travma sonrası gerilim bozukluğu nedir?
Yaşanılan travmatik olaylardan sonra birçok insan bizatihi düzgünleşir. Lakin olaydan aylar,yıllar geçse bile tesirinden düzgünleşme göstermeyen bireyler travmatik olaydan ötürü çok gerilim yahut telaş yaşamaya devam ederler. Olayları tekrar yaşıyor üzere olayın manzaralarını görebilirler yahut kabuslar görebilirler. Uyku sorunları yaşarlar, etrafındaki insanlara yabancılaşmış hisseder, dikkat meseleleri yaşar. Bu durumlar yaşandığında travma sonrası gerilim bozukluğu akıllara gelir.
Travma sonrası gerilim bozukluğu’nun sebepleri nelerdir?
Travma ne kadar önemli ise, müddeti ne kadar uzun ise ve tehlikeli ise ,kişilerin Travma sonrası gerilim bozukluğu geliştirme ihtimali o kadar fazla olabilir.
Travma sonrası gerilim bozukluğunun belirtileri nelerdir?
-
Yaşanılan olayın tekrar yaşanması: Kişinin yaşadığı travmatik olayı tekrar yaşadığını ya da anımsadığını düşlerde gördüğünden şikayet eder. Dışarıdan görenlerin travmatik olayı tekrar yaşıyormuş izlenimine sahip olduğu disosiyatif nöbetler geçirilebilir. Olayla ilgili çağrışımlar yakaladığı durumlarda kişi ağır bir halde problem duyar.
-
Travmayı hatırlatan durumlardan kaçınma uğraşı: Travmayı hatırlatan olaylardan ve insanlardan kaçınmak, hatırlatıcı aktivitelerden uzak durmak.
-
Çok uyarılmışlık belirtileri: Kişi yaşadığı travmanın öncesine nazaran gergindir. Öfke patlamaları, dikkat sorunları, uykuya dalma ve sürdürme sorunu, iş verimsizliği üzere belirtilerin olması.
Travma yaşamış bireylerden genelde şu niyetlere sahiptirler; “Güvende değilim”, “Her an misal bir olayı tekrar yaşayabilirim”, “Kimse beni anlayamaz,yalnızım”, “Dünya adil bir yer değil”.
Travma sonrası gerilim bozukluğu yansıları nelerdir?
-
Fizikî Reaksiyonlar: Kalp atışlarında ve nefes alıp vermede hızlanma, terleme, sindirim sisteminde hareketlenme, uykuya dalmada zorluğu, iştahta değişiklikler, bedenin değişik yerlerinde ağrı, mide bulantısı, kaslarda gerginlik, yorgunluk, cinsel dürtülerde değişiklikler hissedilir.
-
Duygusal Reaksiyonlar: Istırap, depresif his durumu, kaygı, suçluluk, panik, hissizlik üzere duygusal belirtiler yaşanır.
-
Davranışsal Reaksiyonlar: Ani davranışlar, husus alımı, ani reaksiyon verme, diğerlerini suçlama, yeme sorunları, her şeyin denetimini sağlama isteği, kendini geri çekme, uzak tutma üzere davranışlar gözlemlenebilir.
-
Zihinsel Reaksiyonlar: Hafıza meseleleri, dikkatsizlik sorunları, kabuslar, hatırlamada zorluk, uyku bozukluğu görülebilir.
-
Toplumsal Yansılar: İş ya da eğitim hayatında performans düşmesi, insanlardan uzaklaşma ve kurallara uyma zahmeti yaşama görülebilir.
Travma sonrası gerilim bozukluğunun tedavisi nasıldır?
Vakit geçtikçe kişi ailesi ve etrafındaki beşerlerle vakit geçirdikçe, onların yardımlarıyla resen güzelleşebilir. Fakat Travma sonrası gerilim bozukluğu’nun belirtileri 1-2 haftayı geçmiş ise ve şahısta düzelme olmamış, hatta düzelme olmadığı üzere hayatını olumsuz olarak etkilemeye devam ediyorsa psikolog yahut psikiyatri dayanağı alması gerekmektedir.
Travmatik olay ile karşılaşmış olan şahsa en yanlışsız yaklaşım, destekleyici, olayı tartışmayı teşvik edici ve ıstırap ile başa çıkma konusunda eğitici teşebbüslerdir. Kişinin olayı inkar etmesi engellenmeye çalışılmalı, kişinin olayla ilgili hislerini lisana getirmesi için teşvik edici yaklaşımlar benimsenmeli ve bu durumdan kurtulmak için gelecekte yapılacakların planı bireyle birlikte yapılmalıdır.
Gerilimle başa çıkmak için gevşeme eksersizleri ve bilişsel yaklaşımlar yararlı olabilmektedir. Ayrıyeten aile ve küme tedavilerinin de denenmesinde yarar vardır.
Takviye alan birçok kişi hayat kalitesini yükselterek hayatlarına devam edebilmektedir.
Bilişsel-Davranışçı Terapi, EMDR , Maruz kalma terapisi ve ilaç tedavisi Travmatik tesir yaşayan şahısların tedavisinde kullanılır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0