Olağan motor gelişimde; baş denetimi 3. ayda, takviyesiz oturma en geç 8. ayda yürüme 15. ay bitene dek olması beklenir. İnce motor gelişimde ise nesneye uzanma 6. aya dek gelişmeli, baş ve işaret parmağı ile küçük nesneleri yakalama 9. ayda olmalıdır. 12-18 aylik periyotta kağıda karalama yapma, 2 yaş civari dik çizgiyi kopyalama, 3 yaşta daire çizme, 4 -4.5 yaşta üç kısımlı adam ve gösterilen kareyi çizme, 5 -6 yaş devrinde altı kısımlı adam ve kare çizme beklenir. Miyelinizasyon tamamlandığı iki-üç yaşta düğme ilikleme üzere ince, koşma zıplama üzere kaba motor hareketler kolaylaşır. Üç yaşta kendi başına merdiven inip çıkma epeyce maharetlidir. Dört- beş yaş periyodunda tek ayak üstünde 5-10 saniye durabilir. Altı yaşta geri geri adımlayabilir.
Olağan mental gelişimde; 0-1 ayda yüze ve ışığa bakma, zil sesine reaksiyon; 1-3 ayda gülümseme, agulama, göz takibinin 90-180 derece olması; 3-6 ayda agulama, sesli gülme; 6-9 ayda hece tekrarı, ismine dönüp bakma; 9-12 ayda özgül olmayan anne baba deme; 12-18 ayda özgül anne baba deme; 18-24 ayda beden kısımlarını bilme ;24 ayda iki sözlük cümle kurma; 2-3 yaşta gösterilen fotoğrafın ismini söyleme (kedi,köpek,at,adam,kuş vs); 3-4 yaşta tam anlaşılır konuşma, bir fonksiyon bilme, zıt manaları bilme (sıcak-soğuk, büyük-küçük vs); 4-6 yaşta sözcük tanımlama (örn masa nedir?),tanımlanan sözcük ve zıt manaları bilmede artış beklenir.
Ferdî toplumsal, ince motor,dil ve kaba motor alanlardan en az ikisinde besbelli gelişme geriliği durumu ‘psikomotor gerilik’ olarak tanımlanır. Sıklığı %5-10’dur. Birinci beş yaşta bu terminoloji kullanılırken beş yaş sonrası devirde ‘mental motor gerilik’ olarak isimlendirilmektedir. Altta yatan birçok neden olabilir. Kromozom anomalileri (down sendromu, frajil X),doğumsal metabolik hastalıklar, beyin gelişim bozuklukları, annenin kronik hastalığı ve gebelikte maruz kaldığı riskler, prematürelik, sıkıntı doğum ve doğumda oksijensiz kalma, santral hudut sistemi enfeksiyonları, malnütrisyon, geçirilmiş baş travması bu duruma yol açabilir.
Zeka geriliğinin toplumdaki sıklığı %2-3’dür. Hudut, hafif, orta, ağır ve çok ağır zeka geriliği olarak sınıflanır. Hastaların %80’i hafif zeka geriliği, %10’u orta zeka geriliği, %1-2’si ağır zeka geriliği grubundadır.
Kimi hastalarda tüm basamaklarda gerilik olarak değil izole lisan geriliği yahut izole motor gerilik görülebilir. Öbür gelişim alanları olağan olup motor gecikme (baş denetimi, takviyesiz oturma ve yürümede gecikme) gösteren süt çocuklarında sıklıkla hipotonisite (gevşeklik) mevcuttur. Bir kısmında ise kas hastalığı kendisini motor gelişim geriliği (özellikle yürümede gecikme) olarak gösterir.
Altı ay ile 6 yaş ortası çocuklarda Türk çocuklarına nazaran standardize edilmiş Denver II gelişim tarama testi kullanılarak şahsî toplumsal, lisan, ince ve kaba motor alanlarda yaşıtlarına nazaran durumu incelenmektedir. Altı yaştan sonrası çocuklarda WISC-R testi ile IQ değerlendirmesi yapılmaktadır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0