Öğrenme zahmeti olan çocuklar, zihinsel yetenekleri olağan sonlar içinde yer alan, lakin öğrenme zahmeti gösteren çocuklardır.
Öğrenme zahmeti olan çocukları, zihinsel yetersiz ve davranış bozukluğu olan çocuklardan ayırmak gerekir.
Öğrenme zahmeti gösteren çocuklar; dinleme, düşünme, konuşma, yazma yahut matematik sorunlarını çözmede zahmetleri görülen, manaya ya da yazılı ve kelamlı lisanı kullanmadaki ruhsal süreçlerden birinde/birkaçında yetersizliği olan çocuklardır.
Öğrenme zahmeti terimi; algısal zahmetleri, beyin zedelemesinden etkilenmiş olanları, disleksi ve gelişimsel afaziyi içermektedir. Fakat öğrenme zahmeti tarifi ekonomik, kültürel, çevresel yoksunlukları, davranış bozukluklarını, zihinsel, bedensel, görme ya da işitme yetersizliği sonucunda oluşan öğrenme zahmetlerini kapsamamaktadır.
2509 sayılı Bildiriler Mecmuası özel öğrenme zahmetini; yazılı yahut kelamlı lisanı anlamak ya da kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinden birinde ya da birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkati ağırlaştırma ya da matematiksel süreçleri yapmada yetersizlik nedeniyle bireyin eğitim performansının ve toplumsal ahenginin olumsuz istikamette etkilenmesidir' biçiminde tanımlamaktadır.
Çocuğun, bilgi süreç süreçleri ile ilgili bir sorunla birlikte kendini yönetim etme ve toplumsal becerilerdeki zorluğunu da yansıtır.
*Eğer çocuk potansiyeli oranında başarılı değilse; bunun nedeni düşük güdülenme, sık okul değiştirme sonucu temel hünerleri edinememe, ekonomik, kültürel ve çevresel mahrumluklar, lisan ya da davranış sorunları üzere öbür bir sorun de olabilir.
NEDENLER
Öğrenme zahmetinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bilim adamları tarafından desteklenen birtakım bulgular vardır.
1-Beynin Yanlışlı İşleyişi
Öğrenme zahmetlerini beynin zedelenmesi sonucu oluşan tahribatların oluşturduğu düşünülmektedir.
2-Biyo-KimyasalBozukluklar
Fizyolojik ya da biyo-kimyasal bozukluklardan ötürü öğrenme zahmetinin oluştuğu öne sürülmektedir.
Ayrıyeten vitamin eksikliği, alerjiler, genetik eğilimler, kan uyuşmazlığı, oksijen eksikliği, doğum aletlerinin yol açtığı yaralanmalar, beyin hasarı, çarpma ve tümörler üzere doğum sonrası etkenlerin öğrenme zahmetine neden olabileceği düşünülmektedir.
ÖĞRENME ZAHMETİ GÖSTEREN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
1-Çalışma Marifetlerini Kullanma Yetersizliği
Öğrenme zahmeti gösteren çocukların birçoklarında ortak olarak görülen özelliklerden biri çalışma hünerlerini kullanma yeteneğindeki yetersizliktir.
Çalışma Hünerleri
a)Problemi tesirli bir halde yapabilmek için gerekli olan kaynakların, stratejilerin ve maharetlerin farkına varılması.
b)İşin ya da sorunun muvaffakiyetle tamamlanmasına yol açacak biçimde yapılacak işlerin plânlanması, çalışmaların aktifliğinin daima kıymetlendirilmesi üzere ögeleri kapsayan kendi kendini düzenleme düzeneğini kullanma yeteneğidir.
2-Algısal Bozukluklar
Öğrenme zahmeti gösteren çocukların değerli bir özelliği de algısal bozukluklarının olmasıdır.Görsel algılama ya da görsel duyulardan gelen uyaranların yorumlanması ve örgütlenmesinde zahmet çekerler.Görsel agılama zahmeti olan çocuklar, harfleri ve geometrik formları kopya etmede zorlanırlar.
3-Genel Eşgüdüm Sorunları, Algısal, Devinimsel Sorunlar
Yaşlarına nazaran devinimsel marifetlerin kullanmasını gerektiren bedensel etkinliklerde yetersizliklerin ve eşgüdüm sorunlarının olmasıdır.Top atma, yakalama, zıplama, koşmada yetersizlik ya da yavaş gelişim kelam hususudur. Öğrenme zahmetiyle kontaklı olabilir, ancak nedeni değildir.
4-Dikkat Bozukluğu ve Çok Hareketlilik
Dikkatle ilgili zahmetlere hem işitsel hem de görsel alanda rastlanılmaktadır. Dikkatleri olağan çocuklara nazaran daha kolay dağılmaktadır.
Sınıfta dikkatsiz ve çok hareketlidirler. Sınıfta uzun mühlet yerinde oturamazlar.Birinci ya da ikinci sınıfa giden bir öğrenci üç dört yaşlarındaki çocuklar kadar hareketli ise öğrenmesi olumsuz tarafta etkilenecektir.
5-Düşünme ve Bellek Sorunları
İşitsel ve görsel uyaranların bellekte tutulamaması bakımından yetersizlik gösterirler.Herhangi bir yetersizliği olmamasına karşın, bir dizi kelimeyi ezberlerken zorlanır. Birbirine benzeyen sözleri ayırmada zahmet çekerler.
6-Sosyal Ahenk
Öğrenme zahmeti gösteren çocuklar, duygusal bozukluk gösteren çocukların davranış özelliklerini gösterirler. Birden fazla vakit mutsuzdurlar, kendini değerlendirmeleri olumsuzdur, kendi kendilerini denetim edemediklerine inanırlar ve başlarına gelen olayların başka kişi ve olaylardan kaynaklandığını düşünürler.Çabalarının işe yaramadığını, ne kadar çabalarsa çabalasın öğrenemediğini düşünürler.
DİSLEKSİ
Gelişimsel, nörolojik bozukluğa, yetersizliğe bağlı okuma ve yazma bozukluğudur.
Bariz Disleksi Özellikleri
Okuma yavaştır ve akıcı değildir, bazen hiç yoktur, harf harf okur.Özellikle bilmediği sözleri ve uzun sözleri okurken duraklar, okuyamaz.
– p, b, d, g, h, y, s, z, u üzere harfleri yazarken karıştırır ve aykırı muharrir.
-Yazarken kimi harfleri unutur, kimilerini fazladan ekler.
-Ayna hâli yazı yazabilirler.(q İI AT) Talip
-Kelimeleri kısaltarak okur.
-Tahmin ederek okur.
-Yüksek sesle okurken manası tabir eden ritim, tını ve tonlama bozuktur.
-Yanlış vurgulama yapar.
-Okuduğu hikayenin manasını çıkaramaz.
-Yazması bozuktur, karalama, harfleri yanlış dizme görülür.
-Kalem tutması bozuktur, çabuk yorulur.
-Birbirine yakın sözleri ayıramaz.
-Bir satırı takip edemez, karıştırır.
-Satır başına geçerken zorlanır.
-İçinden okurken birtakım sesler çıkarır.
-Kelimenin yerine öbür bir söz yerleştirme, atlama görülür.
Disleksinin yüzde 39'u dikkat meseleleriyle, yüzde 37'si görsel-motor sıkıntılarla, yüzde 16'sı görsel mekânsal meselelerle ilgili olduğu tespit edilmiştir.
Dislekside sağ-sol, yukarı-aşağı üzere kavramlar karıştırılabilir, perspektiften mahrumdurlar.Bisiklet ya da saat resmi çizerken sorun yaşarlar.
Disleksinin muhakkak bir tedavisi yoktur.Sorunların
erken tanınması, okulun ve ailenin teşvik edici olması hayli değerlidir.Sık okul değiştirme, konutta ikinci bir lisanın kullanılması kıymetli bir olumsuzluktur.Yaş ilerledikçe okuma sıkıntıları düzelebilir. Fakat yazı yanılgıları ve yavaş okuma kalıcı olur.
Akademik açıdan pek birçok başarısızdır.Yaşla birlikte (8. sınıfa doğru) okuduğunu anlamada düzelmeler olur. Kelamlı anlatımda ve kelamlı imtihanlarda daha başarılı olurlar.
MATEMATİK BOZUKLUĞU (DİSKALKULİ)
Sayısal münasebetleri kavramada, hesaplamada, sayısal sembolleri tanıma, kullanma ve yazmada açığa çıkan bozukluk, yetersizliktir.
Çocuklarda iki tip bozukluk vardır.
1-Hesaplama,
2-Akıl Yürütme
1-Hesaplama
Matematik bozukluğu olan(Diskalkuli) çocuklar
-Sayıları bozuk müellif, sıklıkla yer değiştirirler, (ters dönmüş ya da baş aşağı)
-Sayıları eksik ya da fazla müellifler,(324 sayısını 30020, 286 sayısı 200806 halinde yazabilirler.)
– Geometrik ilgileri kavramada zorlanırlar.
-Basit süreçleri yapamazlar.
-Aritmetik sembolleri tanımada zorlanırlar.
-Çok basamaklı sayıları okuma ve yazma da zorlanırlar.
-İşlemleri bozuk sıra ile yaparlar.
-Çarpma, bölme üzere süreçlerde sayıları alt alta yazmada zorlanırlar.
-Sayıları atlar, sağlama yapamazlar.
-İşlemleri yanlış yaparlar.
2-Akıl Yürütme
Akıl yürütmede lisan sorunu da olabilir.Sözel sorun çözme, komutları manaya, akılda tutma, plâna nazaran adım adım çözme bozuktur.
Genel olarak bu yetersizliklerin yanı sıra dikkat sıkıntıları yaşanır.Dikkati çabuk dağılır ve kısa sürer.
Öğrenme bozukluğu olan çocuklar, okul başarısızlığı, okul reddi, okul fobisi, davranış sıkıntıları; bilhassa tertip bozucu davranışlar, hiperaktivite, migren, enüresiz (altını ıslatma) depresyon vb. duygusal ve toplumsal ahenk sıkıntıları yaşar.
Genel Olarak Öğrenme Zahmetinin Kaynağında;
-Hafıza,
-Organizasyon,
-Bir bahis üzerinde ağırlaşma ya da dikkatini toplama yetisi,
-Bilgiyi hatırlanacak biçimde düzenleme yetisi,
-Öğrenilmiş bir bilgiyi tekrar akla getirme (hatırlama)
-Olayları uygun bir nizam içinde manaya yeteneklerinde sorun bulunabilir.
Öğrenme zahmetinin olması ayrıyeten çocuğun duyduğunu ya da gördüğünü algılamakta, yazılı materyalleri ve kelamlı sunuları anlamakta zorlandığı manasına da gelebilir.
İlkokulun birinci üç yılında sık rastlanan özel öğrenme zahmeti belirtileri şunlardır:
-Ana okulunu bitirdiğinde konut telefonunu hâlâ ezberleyememiş olabilir.
-Çabalamasına karşın bebek ninnilerini ezberleyip tekrarlayamaz.
– Hikayeleri dinlerken dikkatini toplamakta ve kavramada zahmet çeker.
-Öykünün detaylarını hatırlamada zorlanır.
-Birinci sınıfta iken harfleri seslendirmede öğrenmekte ya da sayı ve harfleri yazmakta zorlanır.Buna bağlı olarak duygusal açıdan çok çabuk kırılır, çok çabuk sonlanır, kâğıtları yırtar, ağlar, okula gitmek istemez aptal ya da akılsız olduğunu söyler.
-Sınıfta davranış sorunu vardır; dikkat alımlı, fikirsiz hareketlerde bulunur.
-Sınıf ödevlerini bitirmez.
-Öğretmeninden ya da ana-babasından daima yardım ister.
-Bir gün öğrendiğini sonraki gün unutur. Örneğin sözcükleri hecelemeye çalışır, öğrenmiş üzere gözükür lakin testte başarısız olur, unuttuğunu söyler. Birebir şey okumada da olur; kalın sesli bir harfle örneğina ile başlayan kimi sözcükleri çok hoş okur, fakat bir sonraki hafta tıpkı sözcüklerle karşılaştığında, tekrar öğretmeniz, çalıştırmanız gerekir.
– İkinci sınıfta kolay toplamaları yapmakta zorlanır.Üçüncü ve dördüncü sınıfta çarpım tablosunu, her gece birlikte tekrar ettiğiniz hâlde ezberleyemez.
-Düşüncelerini kâğıda dökmekten kaçınır ya da zahmet çeker.
-Soruları sesli olarak karşılıklar, lakin bunları yazmaya çalıştığında birebir başarıyı gösteremez.
-Konuşurken söz dağarcığı kâfi olduğu hâlde yazarken çok kolay bir lisan kullanır. Zira uzun sözcükler yazmak daha sıkıntı gelir.
-Okula gitmek istemez.
-Okul ödevlerinin çok sıkıntı olduğunu söyler.
ÖĞRENME ZAHMETİ ÇEKEN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE
TEKLİFLER
Şayet çocuğunuz okulda başarısız oluyorsa ve öğrenme zahmeti tanısı konmuşsa;
-Öncelikle bunun nedenlerini araştırın.
-Öğretmeninden bilgi ve yardım isteyin. Gerekli tıbbî ve ruhsal ölçümleri yaptırın, gerekirse profesyonel yardım isteyin.
-Öğretmeniyle ortak bir çalışma plânı geliştirin.
-Çocuğunuzun tüm özelliklerini ve kapasitelerini tanıyın.
–Harfleri aykırı yazıyorsa: Harflerin yazılı olduğu kartlar hazırlayın.Yazarken kartlara bakarak gerçek yazmasını ve yanılgılarını düzeltmesini sağlayın, yazma alıştırmaları yapın.
– Yanlışsız hecelemekte, yazmakta zorlanıyorsa: Cümleleri, sözleri kümelere ayırın.Her gün muhakkak bir kümesi yazmasını ve kurmasını sağlayıp çalıştırın.Bakmadan yazdırın, kusurlarını düzeltip tekrar yazdırın ve okutun.
–Matematik sorunlarında zorlanıyorsa: Matematik düzeyini tespit edin.Eski bilgilerini tekrarlatın, çok kısa basamaklar hâlinde yavaş yavaş ilerleyin.Çalışırken birden fazla duyuya hitap edin(görsel, işitsel, olay yaşayarak, dokunarak).
–Okumayı öğrenmede zahmet çekiyorsa:
-Okuma düzeyini tespit edin. Tümden gelim(bütünden parçaya)yöntemini kullanın.
-Sık sık tekrarlama yapın.
-Sabırlı ve olumlu tavır içinde olun.
-Güdüleyici ve teşvik edici olun.
-Çocuğun kendisini rahat ve teminatta hissettiğinden emin olun.
-Dikkati çabuk dağıldığından çalışmaları kısa tutun.
-Bir basamağı öğrendiğinden emin olmadan öbür basamağa geçmeyin, yavaş ilerleyin, öğrendiklerini karıştırmasına mahzur olun.
-Çalışma hünerlerini geliştirmek için mesken antrenmanları ve sorumluluklar
verin.Günlük işlerde olaylara katılmasını sağlayın(temizlik, yardım vb.)
-Başardıkça teşvik edin, onaylayın.
-Dikkati ağırlaştırıcı etkinlikler yaptırın(oyunlar, boncuk dizme, objeleri gruplama, ayırma, düzeltme vb.)
-Başaramayacağı ödevler, misyonlar, sorumluluklar vermeyin.Kendisini başarısız ve olumsuz değerlendirmesine pürüz olun.
-Hatırlamayı ve tekrarlamayı gerektirecek hafıza oyunları oynatın.
ÖĞRENME ZAHMETİ ÇEKEN ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE TEKLİFLER
-Çocuğun ferdi özelliklerini, kapasitelerini, sınırlılıklarını bilin.
-Aileyle diyalog hâlinde olun.
-Sınıfta öğrenme aktifliklerine katılmalarını sağlayıcı sorumluluklar, vazifeler verin.
-Kullandığınız komutların kolay, kısa ve net olmasına dikkat edin.
-Hafızaları zayıf olduğundan öğrendiklerinin bellekte kalıcı olmasını sağlamak hedefiyle birden fazla duyuya hitap edin(görsel, işitsel, drama vb.).
-Güven verici ve teşvik edici olun.
-Tedirginlik ve güvensizlik öğrenmeyi her durumda ve yerde olumsuz tesirler.
-Ön sıralara oturtun sık sık jest ve mimiklerle iştirakini sağlayın.
-Aşırı hareketliliği varsa sınıf ortamında farklı düzenlemeler yapın.
-Başaramayacağı ödevler, sorular ve sorumluluklar vermeyin.
-Kendisinin başarabileceğine inandırın.
-Kendisini olumlu değerlendirmesini ve uygun hissetmesini sağlayın.
-Sosyal aktivitelere katılmasını sağlayın, iş yapma hüneri kazandırın.
-Gruplama, ayırt etme vb. ödevler verin.
-Görsel algı maharetlerinin gelişimine yönelik etkinlikler yapın.
-İçinde bulunduğu gelişim devrinin özelliklerini düzgün bilin.
-Olumsuz etiketlemelerden kaçının(yaramaz, tembel, dikkatsiz vb.).
-Öğrenme zahmeti gösteren öğrencinizi başka öğrencilerinizle kıyaslamayın ve onu olduğu üzere kabullenin.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0