Küçük çocuklu ailelerde sıklıkla kullanılan, durdurucu olması düşünülürken çoğunlukla daha çok cazip kılan yahut dirence sebep olan “HAYIR” sözünün çocuklar için manasını daha yakından inceleyelim mi?
Öncelikle bebeklikten çocukluğa geçiş basamağı olan 2 yaş civarı çocukların kendileri ile ilgili pek çok misyonları vardır. Artan hünerlerini daima geliştirerek dünyayı keşfetmek isterler. Artık hareket bağımsızlığına ulaşan, yürüyüp koşabilen, tırmanıp atlayabilen, ellerini de rahatlıkla kullanabilen bu enerjik kaşiflerin birinci gayesi ilgisini çeken objeleri tanımak, her yeri karıştırmak ve kurcalamaktır. Ve bu ortada gücünün ve uzunluğunun yetmediği durumlarda da ebeveynlerini yönetmek, onların hudutlarını zorlamak da gelişimleri açısından olmazsa olmaz durumlardır. Çaresizlik hissi ile dolan aileler ise çocuklarına “HAYIR” dediklerinde istemedikleri tüm davranışların son bulacağını umarlar. Ancak ne yazık ki gerçekte olan bu türlü değildir. Test etme sürecinde pürüz tanımayan küçük çocuklar, kelamlardan çok davranışlardaki tutarlılıkla öğrenebilirler. “Hayır”ı duyduklarında yaptıkları işe kısa bir orta verebilir fakat gerisinde netlik hissetmezler ise kaldıkları yerden devam edebilirler.
Çocukların gelişim yolcuğunda, her periyot yeterliliklerine nazaran “Hayır” a yaklaşımları ve ahenkleri değişir. Örneğin;
12-18 Aylık iken “Hayır” karşısında yaptıkları işe orta verirler .Ancak çoğunlukla devam ederler. Bunun için “Hayır”ı çocuğun güvenliğini ihlal edecek durumlar dışında sık kullanmamak, tehlikeli durumlarda da sözel tabirin yanında hareketlerimiz ile de yönlendirmemiz gerekir. ( Hayır, prizle oynama!” yerine “Prize dokunmuyoruz” diyerek çocuk prizden her seferinde uzaklaştırılmalı ve muhtemel kaçaklara karşılık priz müdafaaları kullanılmalı)
18-30 Aylık iken “Hayır” yanında bilgi verilmezse ve seçenek sunulmazsa çok manalı değildir. (“ Hayır bardağı atma!” yerine “Bardak su içmek için lakin istersen topu atabilirsin.” )
36 Aylık iken “Hayır” yerine seni anlıyorum iletisi ile birlikte işbirliği önerilmelidir.( “Hayır, suyu yere dökme!” yerine “Suyla oynamak istiyorsan bunun için sana başka bir kap verebilirim ya da suyu yere değil lavaboya dökmeye ne dersin?”)
3-5 yaş ortası ise “Hayır” kullanımında kurallara ve doğru-yanlışa artık daha hakim olan çocuğumuza istemediğimiz davranışı istediğimiz davranış ile değiştirmesine dayanak olabiliriz. İstenmedik davranışın ne olduğu ve neden yanlış olduğunu çok daha kolay kavrayan okul öncesi çocuklarda yanlışsız davranışları kazanması için sakin ve dengeli olmak anahtarımız olacaktır. (“Hayır, ağlayarak tutturmanı istemiyorum” yerine “ Sanıyorum bunu çok istiyorsun(yada istemiyorsun) fakat bunu konuşarak anlattığında seni çok daha güzel anlayabilirim.”)
Sonuç olarak çocukların gelişim devirlerine nazaran davranışlarını daha yeterli okuduğumuzda, yalnızca yerinde ve gerektiğinde “Hayır” dediğimizde, fazla kullanarak etkisizleştirmediğimizde, çocuğun protesto davranışları karşısında (ağlama, bağırma,küsme,vurma,…) “Hayır”larımızı “Evet”e çevirmediğimizde, çocuklarımızın HAYIR ‘a ahengi daha kolay olacaktır.
Ebeveynlik seyahatinizde ,az “Hayır” lı, bol keyifli günler dilerim.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0