Kalıp değil bir fikir… Elmas sorguçlu yoksul; Açıkta sırrı bakir; Bayan… Çölde kaçan bir serap; İstikameti kementli mihrap… Madeni som ıstırap; Bayan… Tabansız hasrete tuzak; En yakınken en uzak…. Tadı zehrinde erzak; Bir işaret, bir misal. Ayrılık remzi misal. Allah’a yol birtimsal Kadın… Necip Fazıl Kısakürek Kadın… Tabiatın istikrarı, olmazsa olmazı… Elmanın öteki yarısı. Bayan denince aklıma bunlar geliyor. Bir de Hazreti Muhammed’in “hadis-i şerifi”. Şöyle demiş peygamberimiz: “Cennet annelerin ayağının altıdadır.” Anneler de bayan olduğundan cennete erkeklerden daha yakın olduklarını düşünüyorum. Dişinin bu tartışmasız büyüklüğü insanlık tarihinin neredeyse başlarından beri daima ikincilleştirilmiş, hatta birçok sefer kimliksiz bir kılıfa sokulmuş. Bu, fizik gücüne dayalı erkek egemenliğinden kaynaklanıyor olmalı. Zira erkekte bayanın bu kusursuz donanımı yok. Çetin ALTAN bu bahisteki araştırmasını “Divanda Kadın” başlığıyla yapmış: “Sanırım erkekler ortasında; bizim Osmanlı ozanları kadar, bayanlara ağız dolusu sövüp sayanı pek gelmemiştir. Fazıl Efendi, tüm dünya bayanlarını ayağa kaldıracak bir küstahlıkla yükleniyor bayanlara: Er olan bir ola mı kancık ile Anulur (bir tutulur mu) mu kaçi (keçi)kıvırcık ile Sümbülzade Vehbi Efendi de ünlü bayan düşmanlığıyla sorunu özetliyor: Ne açık göz o pür-efsunlardır Ne başı örtülü mel’unlardır. Neden bu kadar kızmışlardır bayanlara, bilinmez. Halbuki geçen yüzyılın ortasına dek; Kapalıçarşı’nın Nuruosmaniye kapısı dışındaki pazarda, neredeyse okkayla satılıyordu yoksullar. İmam nikâhını kıyıp, şerbetleri içtikten sonra; sonraki sabah tepen attı da: “ – Testi boş” diye bağırdın mı; yeni gelin, pılısını pırtısını koltuğunun altına sıkıştırarak anasının meskenine dönüyordu. Ve sen, imam nikâhıyla bir tane daha alıp, sonraki sabah: “ – Testi boş” diye tekrar bağırabiliyordun. Veya tutsak pazarına gidiyor, evire çevire her yanına bir âlâ baktıktan sonra, beğendiğin bir adedini alıp, getiriyordun konuta. Bir müddet sonra da; canın isterse, tekrar götürüp satıyordun pazarda. Üç beş kuruş üstüne vererek, bir yenisini alıyordun. Bizim Osmanlı edebiyatında, düzyazı geleneği olmadığı için; kimse tutsak pazarından alınmış anne, veya ninelerinin anılarını yazmamıştır. Eski yüzyıllarda İstanbul’a gelmiş yabancılar yazmışlardır tutsak pazarlarını daha çok. Bayanın bu ölçüde kişiliksiz olduğu bir toplumda; tekrar de ozanların onlara veryansın etmeleri, bilmiyoruz nedendir. Bayanların ise erkekler için söyledikleri hiçbir şey yok. Kendi kendilerine: “ – Allah iki gözünü kör etsin de, süründürsün inşallah” diye beddua etmekten diğer… Osmanlı ozanlarının bayana karşı duydukları öfke, insanı şaşırtacak kadar acımasız ve derin. Halbuki oyalı, oymalı kaç birçok aşk şiirleri yazanlar da yeniden onlardır. Anlaşılan: “ – Hem söverim hem döverim, hem de severim”diye bakmışlar bayana… Çağımızda dahi biraz bu türlü. Lakin hiç değilse tenkit ve veriştiri, yalnızca erkeğin inhisarında değil artık. Üstelik gittikçe tahminen de; eskiye inat, yalnızca hanımların inhisarında olacak.” Aslında kendini üstün gören eril güç epeyce âcizdir dişinin karşısında; zira gönendiği tüm varlığını istese de istemese de onun takviyesine borçludur. Bunun farkındadır yahut değildir, lakin fizik gücüyle donanmış yapılı vücudunun ego’su bu kavramı daima göz arkası etmiştir. Vücudu zafiyetine karşın aslında erkekten çok daha güçlüdür bayan. Fıtri kabiliyetlerinden bahseden Duhamel, onların “erkeklerden daha çok hikmet sahibi olduklarını, lakin daha az bilip daha çok anladıklarını” söyler. Bilim, erkeğe nazaran ağrı eşiklerinin çok daha yüksek olduğunu saptamıştır onlarda. Hasletleri fazladır. Esneklikleriyle olumlu, doğurganlıklarıyla ve annelikleriyle kutsal; çekicilikleriyle de birer maşuka’dırlar. Tarihe şöyle bir bakarsak, Mustafa Kemal’in dışında ne kadar güçlü önder varsa, çabucak hepsinin ardında bir bayan olduğunu görürüz. Attila ve Cengiz ana erki toplumdan geldikleri için, hatunlarıyla olmalarına karşın asıl güçlerini annelerinin dayanağından almışlardır. Napolyon’un ardında Jozefin, Hitler’in gerisinde Eva Braun, Arjantin’de ihtilal yaratan Juan Peron’un gerisinde da Eva’yı görürüz. Viktor Hugo “Aşkın bir deniz, bayanın o koca deryanın kıyısı olduğunu” söylemiş. Deniz keyfinizi yoğunluğunuzu atmak emeliyle karaya ayak basmakla sürdürüyorsunuz. Bir atasözümüz, “kadının zarf, erkeğin mazruf” olduğundan bahisle, zarfın erkeğin her olumsuz davranışını, her yanlışını massetmesi, kısaca onlara zıt gelen her oluşumun “erkeklerin aflarına mağruren” yok edilişini anlatıyor. Mazruf’un“zarfın içine giren” manasını taşıdığını söyleyelim bu ortada. Naturalarındaki “geçim ehli olmak” üzere özelliklerinin yanında, Konfiçyüs’un tespitiyle “Her şeyi affederler, lakin asla unutmazlar.” Bir de bu yanları var bayanların. Atatürk’ün önderliğini yaptığı karanlığa karşı savaş, vefatından sonra maksadına gidiyor imajı altında istikamet değiştirmiş; prensiplerinin ışığı saptırılarak eskiye dönüş hızlandırılmıştır. Gün geçmiyor ki, bayana şiddet olayları yaşanmasın. Ülke insanımızın paydaş olduğu bu durumdan arınma talihinin olup olmadığının hesabını yapmamız da mümkün görünmüyor. Olumluluk yelpazeleri çok geniş olan bayanın savunma güçleri de o nispette fazladır, lakin gelişmişliği bizimki üzere ya da bizden aşağıda olan toplumlardaki bayanlar bunun farkında değiller. Esasen fark edenin de borusunu tıkıyorlar çabucak. Halide Edip Adıvar’ın bu husustaki savı şöyle: “Kadınlar kendilerini sevenler için değil, onlara hükmedenler için can verirler.” Bunun “feodal yapının” bir modülü olduğunu görüyoruz. Yaradılışı prestijiyle onu kalıba sokmak çok zordur; meğerse kendi isteye… Aksi halde kabullenmiş üzere göründüğü kuralları bilakis çevirir. Alexandre Dumas’nın da şöyle bir tespiti var: “Kadınlar sevmedikleri adama hiç acımazlar” Arkaik çağ düşünürlerinden Publius Syrus da “Bir bayan ya sever ya nefret eder; ortası yoktur.”sözüyle tamamlıyor Dumas’yı. Bir diğer istikametleri de sevecen, yakınsak ve özverili oluşlarıdır. “Kadın kocasının delikanlılıkta sevgilisi, olgun çağda arkadaşı, ihtiyarlıkta da hastabakıcısıdır.” Diyor Francis Bacon ve ekliyor: “Kadın, içinde ne kadar çok bayan barındırırsa o kadar çok sevilir.” Yani o “sevgili,arkadaş, anne, mesken bayanı, aşçı, hizmetçi ve sair unsurları” bünyesinde tutabildiğince çok sevilir. Zira bunlar erkekte bulunmayan vasıflardır. “Kişiye imandan sonra verilen şeylerin en iyisi ‘saliha’ kadındır”diyor Hazreti Ömer. Saliha’nın elverişli âlâ, uygun manalarını taşıdığını belirtelim. Mozart’ın bestesi “Bütün Bayanlar Bu türlü Yapar” Operasının librettosu da enteresan. Sanırız müellifinin bayanlardan beklediği ilgi daima tavsiye olunca umutlarını yitirmesine sebep olmuş. Bir kısmında şu dizeler var: “Her kim ki bayan kalbinden sadakat bekler; O denizi sabanla sürer, Kuma tohum atar, Rüzgârı ağla yakalamak ister” Bu davranışı umduğu kişiyi bulamamasından kaynaklanıyor olabilir; güçlü üreme içgüdüsü tahminen de harikası beklemesi gerektiğini söylüyor… İspanyol filozof José Ortega Gasset de bayanın bir erkekle yakalayabileceği duygusal hazzı şöyle lisana getirmiş: “Bir bayanın sevgisi, tutkulu bayanın yaptığı üzere, içindeki varlığı ilahi bir biçimde teslim etmesi, tahminen de ussallıkla ulaşılamayacak tek şeydir. Di
şi zihninin çekirdeği; bayan ne kadar zeki olursa olsun, us dışı bir güçle yüklüdür. Erkek ussal bir yaratıksa, dişi us dışı yaratıktır. İşte bizim bir bayanda bulduğumuz en şanlı memnunluk budur.” Lord Byronda bir saplama yapmış bayanlarla ilgili: “Kadınlar hakkında feci olan şey, neonlarla ne de onlarsız yaşanabilmesidir” diyor. Bizce de o denli. Baştan da belirttiğimiz üzere, elmanın öbür yarısıdır bayan. Gazeteci müellif Pakize Hanım da (Pakize Suda) bayanları anlamaya çalıştığını söyleyen bir erkeği şöyle cevaplıyor: “ -Hamamböceğini takip edeceksin! Hamamböceği süratle bir istikamete hakikat yol alırken, hiç bir mahzurla karşılaşmamasına karşın birdenbire durur ve değişik bir tarafa hakikat koşmaya başlar.” Bunun nedenini çözdün mü, bayanları anladın demektir.” Bu da bir bayan müellifin bayanların anlaşılırlıkları hakkındaki fikri. Geçmişe döndüğümüzde erkek hükümran yaşantıya baş kaldıran bayanları da görüyoruz.Bunlardan biri kalemiyle savaş veren Aurora Dupin, müstear ismiyle George Sand. Küçük yaşından itibaren babaannesi tarafından yetiştirilen, ömrünü bir mühlet de manastırda geçiren Aurora erkek hükümran yüklü evliliğe lakin bir yıl dayanabilmiş; benliğindeki güçle ömrünü müellif olarak kazanma uğraşıyla birçok zorluğu yenerek seçkin bir edebiyatçı olmuştur. Balzac, Flaubert, Musset ve Alexandre Dumas üzere edebiyat tarihinin devlerinden takdir ve dayanak görmesine ve: “Bir erkeğin kişilik özelliklerinin tümüne sahip olduğunu”nun söylenmesine karşın, “Bu gururun erkeklere ilişkin olduğunu” beyanla onu “Academie Française’e” kabul etmezler. Bu olumsuz kavram,yine sahne almıştır. Lakin o aldırmaz. Canlı kişiliğinin gücüyle bunun değersiz olduğunu vurgular. Rus muharrir İvan Turgenyev’e yazdığı mektupta şöyle der Flaubert: “Gömüldüğünde bir çocuk üzere ağladım. Bu çok pahalı insanın içinde ne kadar harikulade bir kadınlık duygusu ve bu dehanın içinde ne harikulade bir şevkat olduğunu bilmek için onu, benim tanıdığım üzere tanımak gerekir.” İşte Aurora Dupin… Erkek egemenliğinin yıldıramadığı büyük bir kadın! Başkası de silahıyla savaş vermiş, Martha Jane Canary. Toplum ona Calamity Jane ismini yakıştırmış. Bunun ağzı pis, erkek usulünde viski içip tütün çiğneyen biri; lakin mert… lakin haksızlığa, hele de toplumsal ikiyüzlülüğe karşı. Silahı da çok güçlü.Bu ortada Calamity’nin bela ve pislik manasına geldiğini hatırlatalım. Geçmiş bu tip bayanlarla dolu. Haydi, gelin de bir erkek olarak takdir etmeyin onları! Yazıyı bir düşünürün tümceleriyle tamamlayalım: “Hayatınız, seçtiğiniz kadındır… Zevkli bir bayana rastlarsanız zevkiniz, bilgili bir bayana rastlarsanız bilginiz artar. Hayat kat kattır. Babil’in Asma Bahçeleri üzere teraslar halinde yükselir ve bir terastan bir öbür terasa sizi o bayan götürür. Ve bugün durduğunuz teras, seyrettiğiniz görünüm, gördüğünüz hayat,yanınızdaki bayanın terası, görüntüsü ve hayatıdır… Hayatınız, seçtiğiniz bayandır.” Vakit zaman akıl erdiremediğim, kimi vakit da ufuklarına ulaşamadığım tüm bayanlara hürmetlerimi sunuyorum buradan. Gönüllerince kaçamak bakışlar, birinci dokunuşlar, zıplatan yürek çarpıntıları, uyur-uyanık tatlı hayaller yaşasınlar… Kısaca hepsine aşk diliyorum.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0