Gelişme; manaya, söz etme, hareket ve günlük hayat maharetleri üzere alanlarda fonksiyon kazanma sürecidir.
Bebek anne karnında yaklaşık 40 haftalık bekleme mühleti sonrası farklı bir dünyaya adımını atar. Bebeğin genetik tüm özellikleri onun sağlıklı doğması, olağan zihinsel işlevlerin devamını belirleyecektir. Gelişme süreci doğumdan sonra değil, temel bütün özellikleri ile anne karnında başlar ve devam eder.
Gebeliğin 5-6. aylarında bebeğin sese hassas hale geldiğini biliyoruz.
Görme duyusu en son gelişir. Anne karnında bebeğin gelişiminde dayanak olacak temel uyaranlar işitme ve dokunma duyularıdır. Annenin bedensel ve ruhsal sağlıklı olması bebeğin sıhhatini birinci dereceden tesirler.
Çocuklarda motor-mental gelişimin kıymetlendirilmesi rutin pediatri pratiğinde son derece kıymetlidir. Olağan motor-mental gelişimi, kişisel farklılıkları ve gelişimsel yahut davranışsal gecikmeleri ya da bozuklukları pahalandırmak ekseriyetle evvel pratisyen tabiplerin yahut çocuk tabiplerinin incelemesiyle başlar. Gelişimsel yahut davranışsal gecikmeler saptandığında , doktor tarafından tanısal bir yaklaşım başlatılır . Gerekli görüldüğünde ilgili kısımlara yönlendirilir.
Gelişimde hareketlerin evrimi genel kaba hareketlerden ince motor hareketlere, baştan ayağa ve merkezden etrafa gerçek gerçekleşir. Motor hareket gelişim sürecinde evvel baş tutma , sonra gövde denetimi ve elleri kullanma daha sonra yürüme gerçekleşir.
Gelişimsel Kıymetlendirme
Sıhhatin devamlılığı için temel bileşenlerden birisi gelişimsel sorunların çabucak tanımlanması ve gelişimin desteklenmesidir. Gelişimsel değerlendirmenin birinci basamağı müşahede ve gerektiğinde yakın izlemdir. Anne, baba ve/veya çocuğun yakınlarının telaşlarının paylaşılması, müşahedeler, tarama testleri, öğretmen yahut bakıcısının izlenimlerinin kıymetlendirilmesi kıymetlidir. Şayet önemli yahut kalıcı olabileceği düşünülen bulgular varsa gelişimsel ileri kıymetlendirme planları yapılmalıdır.
Denver Gelişimsel Tarama Testi üzere standardize edilmiş tarama testleri bu değerlendirmeler sırasında kullanılır. Psikometrik testler genel bilişsel fonksiyonların yanı sıra dikkat, algılama, yargılama üzere özgül fonksiyonlar hakkında da bilgi verirler.
İnceleme ve müşahede şartları testteki performansı etkileyecektir. Bu nedenle inançlı bir kıymetlendirme için sakin ve huzurlu bir ortam oluşturulmalıdır. Çocuk aç, yorgun ve korkmuş olmamalıdır. Annenin gergin olması çocuğun ve tabibin rahat olmasını pürüzler.
KABA MOTOR GELİŞİM
a-Erken Refleks Özellikleri:
Emme ve arama refleksi bebeğin beslenmesine yönelik yenidoğan refleksidir. Moro refleksi yüksek bir sesten yahut uyarandan sonra oluşabilir . Kucaklamadaki üzere hareketler ile belirlenir ve sıklıkla ağlama eşlik eder. Moro refleksi 4-6 aya kadar devam eder. Parmak yakalam ve başparmak kavrama refleksi kesinlikle saptanmalıdır.
Daha sonra ilkel refleksler olağan tepkilerle yer değiştirir .
b-Bebeklerde Yerçekimi Aksisi Kas Denetimi
Baş Denetimi
Yenidoğanın en erken denetimi yerçekimine karşı istikrarlı bir duruşu devam ettirmektir. Örneğin çocuk yatar durumdan oturma durumuna çekildiği vakit boyun kasları yerçekimine karşı baş denetimini sağlar.
Gövde Denetimi ve Oturma
Yenidoğan bebek yüzüstü konumunda bırakıldığında, yüzünü kolaylıkla bir taraftan öteki tarafa çevirir. Ömrün birinci birkaç ayında omuzlar ve üst gövdenin artan denetimi ve ek olarak bebeğin kollarının yardımıyla göğsünü yataktan kaldırmaya çalışmasını sağlar. Alt omurga hudutları düzeyine hakikat ilerleyen gelişimle gövde denetimi ile bebeğin oturur duruma gelişi gözlenebilir
Baş Doğrultma ve Paraşüt Yanıtı
Baş doğrultma, gövdenin eğikliğine karşın başı dik olarak tutabilme yeteneğidir. Çoklukla 6 aylık olunca ortaya çıkar. Bebek 8-9 aylık olduğunda paraşüt karşılığı geliştirir. Bu karşılık gövdesi aşağı istikamette, baş önde olacak halde apansız hareket ettirildiğinde hem kolların hem de bacakların dışarı yanlışsız açılması biçimindedir Bu istikrar karşılığının kazanılması santral hudut sisteminin duyu ve motor karşılıklarının entegrasyonunu gösterir. Bu gelişim süreci ile çocuk kendi başına oturma ve ayakta durmaya başlar.
c-Hareketin Gelişimi
Sırt üstünden yüz üstüne yuvarlanma 4-5 aylık olunca başarılabilir . Kollar üzerinde kalkabilmesi omuz ve üst gövde kaslarının kâfi denetimi elde edildikten sonra olur. 7-9 ayda, istemli kas denetimi kalça ve bacaklara ilerlerken çocuk dört ayak üzeri emekleme durumu alarak el ve dizler üzerinde kalkmaya kâfi hale gelir. . Sonraki gelişimsel basamak takviyeli olarak ayakta durabilmektir. 9-10. ayda, birçok çocuk, ebeveynin elinden tutarak yahut eşyaya tutunarak sıralamaya başlar. Ayakların denetiminin giderek artması ve ayak tabanı kavrama refleksinin kaybolması, çocuğun bağımsız yürümesini sağlar. Yalnız başına 3 adım atmak, ortalama olarak 12 aylıktan itibaren gerçekleşir, bu mühlet 10-17 aylar ortasında değişebilir.
İNCE MOTOR GELİŞİM
a-İstemsiz Yakalama
Yenidoğanın parmakları ve baş parmağı tipik olarak sıkıca yumruk yapma eğilimindedir. Yenidoğan, avucuna yerleştirilen rastgele bir nesneyi sıkıca refleks olarak kavrar ve bırakmaz. Olağan gelişim, istemli bir kavramanın oluşması ile sonuçlanır.
b-İstemli Yakalama
Bebek 3-4. ayında, orta hatta yahut yakınında tutulan cisimlere elini savurmaya başlar. El oyunu için her iki elini bir ortaya getirir. Yaklaşık 4-5 aylıkken , cisimleri kendilerine çekmek için ellerini kullanmaya başlar ve işaret parmağını kullanır. Bu gelişim küçük cisimlerin tutulmasını sağlar.
c-Kompleks İnce Maharetlerin Gelişimi
Cisimleri düşürmek ve atmak , cisimleri kabından çıkarıp tekrar koymak tabak ve kaşık kullanmak 2 yaş civarında besbelli hale gelir.
Küçük küpleri dizmesi , çocuğun ince motor planlama ve denetimindeki gelişmelerini gösterir. Çocuklar dizilimde ustalaştıktan sonra, gözlemcinin düzenlediklerini izleyerek taklit yapmaya başlar.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0