Fikirler, inançlar öğrenilmiştir. Öğrenilmiş şeylerin hepsinin gerçek olma ihtimali nedir? Yanlış ya da yanlışsız olabilirler. Bu öğrendiğimiz niyet ve inançları değiştirmemiz gerekebilir. Öğrenilmiş olduklarına nazaran değişme ihtimalleri de kelam hususudur diyebiliriz.
-
Ya daima ya hiç formunda düşünme: İki farklı kategoriden bir tanesi üzerine düşünme.
Örnek: tüm imtihanlardan başarılı değilsem, büsbütün başarısız biriyimdir.
-
Felaketleştirme(falcılık): Muhtemel sonuçları dikkate almadan geleceği olumsuz görme:
Örnek: daima hüzünlü hissedeceğim, hiçbir işi beceremeyeceğim.
-
Yaptıklarını kıymetsiz bulmak: Başardığı şeyleri kıymetsizleştirmek.
Örnek: ‘’Bu ödevi âlâ yaptım lakin bu beni başarılı yetenekli olduğumu göstermez, yalnızca şanslıydım.’’
-
Duygusal muhakeme: Niyetten fazla ne hissettiğini dikkate alma, önemseme.
Örnek: Okulda birçok şeyi gerçek yaptığımı hissediyorum lakin yeniden de kendimi başarısız hissediyorum.
-
Etiketleme: Etraflıca düşünmeden yani birçok açıdan kıymetlendirme yapmadan etiket yapıştırmak.
Örnek: ‘’İşe yaramaz biriyim.’’ ‘’Değersiz biriyim.’’ ‘’Aptalın biriyim.’’
-
Büyültme ve küçültme: Kendinizi, öbür birini ya da bir durumu değerlendirirken olumsuz yanını büyütür, olumlu yanını küçültürsünüz.
Örnek: Yüksek notlar benim zeki olduğumu göstermez.
-
Zihinsel filtre: Fotoğrafın tamamını görmek yerine olumsuz bir ayrıntısı mercek altına almak.
Örnek: Birçok yüksek notu olan öğrencinin bir iki tane düşük not aldığında kendisinin başarısız olduğunu düşünmesi.
-
Akıl okuma: Diğerlerinin aklından ne geçtiğinin iddia etmek ve kendi varsayımlarına inanmak.
Örnek: Bir arkadaşınızın size açıkça aptal demediği halde sizin hakkınızda aptalın teki diye düşündüğünü düşünmek. Yani elde somut bir bilgi yokken bu türlü düşündüğünden emin olmanız.
-
Çok genelleme: yaşanan bir olaydurum sonrasında gibisi her durumolay için aynını düşünmek.
Örnek: Sevgilisinden ayrılan bir bireyin tüm beşerler için güvenilmez halinde düşünmesi.
-
Gereklilik, mecburilik tabirleri:
Örnek: Her vakit en güzelini yapmalıyım.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0