İmtihan derdi konusunda aileye söyleyebileceğimiz birinci şey derdin doğal bir his olduğunun bilinmesidir. Milyonların girdiği ve yalnızca on binlerin kazanabildiği bir imtihanda telaş duymamak imkansızdır. Tekrar şu da bilinmelidir ki tasa duymadan imtihan kazanılmaz. Lakin, buraya kadar bahsettiğimiz telaş olağan ve imtihana giren her öğrencinin yaşadığı bir korkudur.
Üniversiteye giriş imtihanlarına hazırlanan gençlerin yaşadığı tasanın iki sebebi vardır. Birinci sebep, gerçekçi ve akılcıdır. Sonuçları hayatın akışını etkileyecek büyük bir yarışta yer almaktan tasa duymak doğal ve yerindedir. Fakat ikinci sebep, birincisi kadar gerçek ve akılcı değildir. “Anneme babama ne diyeceğim?”, “Arkadaşlarımın yüzüne nasıl bakacağım’’ üzere fikirler imtihana hazırlanan öğrencinin telaşını artırır.
Anne-babanın çok küçük yaşlardan itibaren çocuğundan yüksek muvaffakiyet beklentisi, çocuğun yanlışlarını düzeltmek için onu eleştirmek, olumsuz sıfatlarla nitelemek (haylaz, tembel, sorumsuz, yavaş, pısırık vb.) çocuğun kendine olan inancını azaltır.
Ruhsal bir sorun niteliğinde imtihan telaşı yaşayan öğrencinin bu tasayı yaşamasının nedeni şu biçimde özetlenebilir:
1. Genç kendisiyle ve imtihanla ilgili olumsuz yahut yanlış bir kıymetlendirme içine girmiştir. Tasa yaşayan öğrencinin niyet yapısı kendisiyle yahut imtihanla ilgili şu niyetlerin içinde olduğu görülecektir:
Kendisiyle ilgili:
“Sınavı kazanabilecek kadar zeki ve çalışkan bir kişi değilim.”
“Herkes benden daha fazla çalışıyor.”
“Başarılı olamayacağım.”
“Başkalarından daha başarılı olmalıyım, fakat bu biçimde kıymetli bir insan olurum.”
İmtihanla ilgili:
“Bu imtihan benim kıymetimi ve yeteneklerimi belirleyecek.”
“Sınavda başarısız olursam çok berbat bir hayat yaşayacağım.”
“Bu imtihan hayatta başarılı olmanın tek yoludur.”
2. Her türlü olayı, olumsuz yahut kusurlu kanılar açısından kıymetlendirmekte ve en küçük aksilikleri bile bu olumsuz fikirlerin doğruluğunu kanıtlayan değerli kanıtlar olarak görmektedir.
Örneğin:
“Deneme imtihanında yanımda oturan öğrenci imtihanı benden evvel bitirdi, ben ise çok yetersizim.”
“Herkesin çözdüğü soru sayısı benimkinden fazla, ben bu imtihanı kazanamayacağım.”
“Deneme imtihanında istediğim puanı alamadım, zati imtihanlarda daima başarısız oluyorum, imtihanı kazanamayacağım.”
İmtihana hazırlanan bir gencin ailesine düşen vazife; bu biçimde oluşan bir korkuyla baş etmeye çalışmaktan daha çok derde sebep olacak davranışlardan kaçınmaktır. Zira birden fazla vakit derde sebep olan düşünme biçimleri ailenin ve etrafın tesiriyle oluşmaktadır.
Bu noktada ailelere şu konulara dikkat etmelerini öneriyoruz
1. Dert bulaşıcı bir histir
Korkunun oluşmasında öğrencinin yaşadığı toplumsal şartlar tesirlidir. Örneğin; yolda yürürken etrafınızdaki başka insanların birden sağa sola kaçıştığını ve paniklediğini görseniz nedenini bilmeseniz de sizde de panik ve tasa başlar. Bunun üzere kimi durumlarda
öğrenciden daha fazla korku yaşayan anne babalar farkında olmadan çocuklarının da kaygılanmalarına neden olabilirler.
2. Olumsuz iletiler vermeyin
Çocuğunuzun çalışma isteğini artırmak için tasayı artırıcı yaklaşımlardan kaçının. “Bu kadar çalışmayla kazanamazsın.” “Bu başla gidersen sıkıntı kazanırsın.”, “Amcanın oğlu … üniversitesini kazandı, bakalım sen ne yapacaksın.”aman bizi mahcup etme” üzere yaklaşımlar genci çalışmaya teşvik etmediği üzere dert seviyesini yükseltir.
3. Çocuğunuzun sonlarını zorlamayın
Kendi özlemlerinizle çocuğunuz sonları ortasında gerçekçi bir istikrar kurun. Çocuğunuz kazandığı takdirde yüksek puanlı bir kısmı okuyabilir yahut mezun olduğunda mesleğinde çok üst noktalara gelebilir. Fakat, çocuğunuzun kapasitesi yüz binlerce kişinin girdiği bir imtihanda bu kadar yüksek bir muvaffakiyet yakalamak için kâfi olmayabilir.
Bununla birlikte içinizden yahut yüksek sesle çocuğunuzun “beceriksiz yahut yeteneksiz” olduğunu düşünmeyin, zira nasıl olsa bunu hisseder yahut duyar. Üniversiteyi kazanması için öğrenciye baskı yapılıp beklentiler içinde olunmaması gerekir.
4. Öğrenci imtihanda başarılı olamazsa yaşayacağı durumu bir ceza üzere göstermeyin
“Eğer kazanamazsan, falan okula gidersin.” yahut “eğer …… fakültesine giremezsen şu fakülteye girer fakat filan olursun.” üzere kelamlar onun gideceği okulu, yapacağı işi sevmesine imkan bırakmaz. Bu tıp yaklaşımlar, çocuğun hayatı ve kendisini sevmesini de maniler ve kendisine olan inancı de temelden sarsar.
5. Birbirinize bağlılığın maksat, imtihanın araç olduğunu unutmayın
Çocuğunuzun ders çalışması ve imtihanda başarılı olması uğruna onunla ilgilerinizi tehlikeye atmayın. Şayet çocuğunuzla münasebetleriniz âlâ ve yumuşak ise ölçülü ölçüde “çalış” uyarısı ile sorumluluklarını hatırlatabilirsiniz. Çocuğunuzun elinden geleni yaptığına inanın. Şayet sonuç istediğiniz üzere değilse çocuğunuzun elinden gelenin bu kadar olduğunu da kabullenin.
6. Güzelin düşmanı harikadır
Sizin beklentileriniz; çocuğunuzun kusursuz olması olabilir. Lakin bu düzgüne sevinip keyifli olmanıza mahzur olmamalıdır. Öğrenci bir periyot okulda takdirname almamış olabilir ancak bu onu aldığı teşekkür dokümanından ötürü tebrik etmeniz için bir pürüz değildir. Vakit zaman anne-babanın gencin zayıf noktalarını lisana getirmesi kendilerine olan inancı sarsmakla bir arada aile içi çatışmalara da yol açabilir. Bu nedenle ebeveynin gencin olumlu yanlarını ön plana çıkartarak, olumsuz davranışlarında ise onu kırmadan ve olumluya yönlendirecek ikazlarda bulunması daha faydalı olacaktır.
İmtihanla ilgili olarak, gencin kıymetini sınavdaki başarısıyla eş tutmak, sonuçlarla ilgili olarak korkutmak, tehdit etmek, “sen hele bir kazanama, o vakit görüşürüz” ya da “kazanamazsan arkadaşlarının yüzüne nasıl bakarsın, aile dostlarımızın hepsine rezil oluruz” üzere sözler gencin motivasyonunu değil telaşını arttırır. Genç, ailesinin ve diğerlerinin gözünde kendisinin değil, sınavdaki muvaffakiyetinin kıymetli olduğunu düşünür ve imtihana gerçek dışı bir mana yükler. Bu da öğrencinin derdini arttırır. Derdi artan, imtihana olduğundan farklı manalar veren öğrenciler için her imtihan bir “Kriz”dir. Bu hislerle imtihana hazırlanan genç, her bir imtihanı, hatta her bir çalışma testini, kazanılması gereken bir savaş olarak görecek, yapamadığı her bir soruyu kaybedilmiş bir savaş olarak yorumlayacaktır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0