Pubertal jinekomasti, erkeklerde endokrin bir patoloji olmaksızın göğüsteki glandüler yapının süreksiz büyümesidir. Göğüs büyümesi tek ya da çift taraflı ve ağrılı olabilirken, bu ergenlerde rastgele bir kronik hastalık ya da ilaç kullanım hikayesinin olmaması kıymetlidir. Fizyolojik jinekomasti hayat boyunca en sık üç periyotta görülmektedir; yenidoğan devri, pubertal devir ve hayatın geç periyodudur.
Süreksiz pubertal jinekomasti en sık karşılaşılan jinekomasti tipidir ve 10-16 yaş ortasındaki erkeklerde daha sık görülmektedir. Bilhassa 13-14 yaşları ortasında pik yapmaktadır. Pubertal jinekomastinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sıklıkla altta yatan kronik bir hastalık, endokrinopati ve ilaç kullanımı hikayesi saptanamamaktadır. Vücutta olağan kurallarda östrojen ve androjen ortasında bir istikrar kelam bahsidir. Östrojen ve androjen ortasındaki istikrarın bozulması jinekomasti gelişiminde çok değerlidir. Örneğin kilo fazlası olan çocuklarda azalmış seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG) düzeyi sonucu artan hür östrojen konsantrasyonu jinekomasti gelişimine katkıda bulunmaktadır. Pubertenin ilerlemesi ile birlikte gece ve gündüz testisden testosteron salınımı olmakta ve gün içerisinde testosteron düzeyleri de yüksek kalarak jinekomasti gerilemektedir. Pubertal devirde görülen jinekomastinin büyük bir kısmı uygun seyirlidir. birinci 3 yıl içinde olguların birçoklarında zaten düzelirken, %10’luk bir kümede düzelme olmamaktadır.
Pubertal jinekomasti, ekseriyetle hastanın kendisi ya da ebeveynleri tarafından rastlantısal olarak saptanır. Göğüsteki şişlik sıklıkla şikayete neden olmaz, fakat kimi olgularda dokunmayla ya da dokunmadan ağrı ve hassasiyet olabilmektedir. Göğüsteki glandüler dokunun hacmine ve gelişim suratına nazaran meydana gelen hassasiyet, ağrı ve büyüklük simetrik olmayabilir. Ekseriyetle glandüler doku sıklıkla 4 cm’in altındadır. Tek taraflı başlangıç gösterebileceği üzere çift taraflı başlangıçta gösterebilir. Olguların %25-75’inde başlangıç iki taraflıdır. Makrojinekomasti glandüler doku çapının 5 cm ve üzerinde olmasıdır ve bu durum sıklıkla zaten gerilememektedir.
Olguların birçoklarında göğüs gelişimi birinci 6 ay içinde zaten gerilerken, %75’i iki yıl içinde, %90’ı ise üç yıl içinde resen düzelmektedir. Hormonal bir patoloji saptanmayan pubertal jinekomasti olgularında jinekomastinin yük derecesi ya da uzun mühlet devam etmesi (%10) durumlarında rezeksiyon seçeneği düşünülebilir, aksi halde hastaların küme içi etkinliklerinin (yüzme v.s.) ve/veya toplumsal etkinliklerinin bozulmasına neden olarak ileri periyotta ruhsal sıkıntıların ortaya çıkması kelam konusu olabilmektedir.
Günümüzde giderek artan obezite sıkıntıları ile birlikte daha sık görülen lipomasti dikkatli bir fizik incelemeyle tanınabilir. Kilolu erkeklerin vücut yağ kitlesinin fazla olması nedeniyle jinekomastinin daha sık görülebileceği akılda tutulmalıdır. Kilolu erkeklerde göğüs dokusu palpe edilirken subareolar disk ve glanduler dokunun hissedilmemesi lipomasti (pseudojinekomasti) olarak kıymetlendirilmektedir.
Erkeklerde pubertal bulgular yokken gelişen tek ya da çift taraflı göğüs büyümesi prepubertal jinekomasti olarak isimlendirilmektedir. Patolojik olma riski yüksektir, bu nedenle bu olgulara dikkatle ve ihtimamla yaklaşılması çok kıymetlidir. Bu hastaların değerlendirilmesinde konjenital adrenal hiperplazi (11-beta hidroksilaz defekti), artmış aromataz enzim aktivitesi, ilaçlar (dijitaller, simetidin, rezerpin vb), adrenal ve testiküler tümörler, östrojen ile tedavi edilen hayvansal besinler, östrojen içeren kremler ve saç için kullanılan eserler, büyüme hormon tedavisi üzere sebepler dikkatten kaçmamalıdır. Bugün 300’den fazla ilacın jinekomastiye neden olduğu bilinmektedir. Saptanabilen bir durum varlığında sebebin ortadan kaldırılması gerekir.
Pubertal jinekomasti tedavisi; izlem, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere üç yaklaşım vardır.
İzlem: Altta yatan bir neden saptanmamış olan pubertal jinekomastili olgularda tedavinin temelini müşahede oluşturmaktadır. Pubertal jinekomastinin %90’a yakın bir kısmının ortalama 3 yıl üzere bir müddette tabiatıyla gerileyebileceği göz önünde tutularak, pubertal jinekomastili olguların 3-6 ay ortalarla izlenmesi önerilmektedir. Zira olguların birçoğundaki patoloji, medikal ve cerrahi yaklaşımsız spontan olarak gerilemektedir.
Medikal Tedavi: hedefi, jinekomasti fizyopatolojisini oluşturan östrojen/androjen oranları ve östrojen hassaslığı artışının değiştirilmesidir. Medikal tedavi, pubertal jinekomasti başladıktan sonra birinci 1 yıl içinde göğüs bölgesinde ağrısı, hassasiyeti olan ve durumun kozmetik açıdan ruhsal travma yaratmaya başladığı hastalara önerilmektedir. Lakin şu ana kadar pubertal jinekomasti tedavisinde onaylanmış bir ilaç hala yoktur.
Cerrahi Tedavi: Makrojinekomastisi olan ve başlangıçtan beri 4 yıldan daha fazla vakit geçmiş olgularda fibrozis gelişmiş olduğu için cerrahi tedavi tercih edilmelidir.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0