Çocuklarda en değerli şeylerden biridir merak… İçine doğdukları dünyaya dair her şey
onlarda bir ilgi uyandırır. Bulundukları bu yer ile ilgili pek çok sorular sorarlar, sonlarını,
kendilerini, başkalarını keşfetmek isterler. Anne-baba birden fazla sefer çocuğunun merakını gidermek
için bitmek bilmeyen sorulara sabırla cevaplar verir. Lakin husus cinsellik olduğunda birden fazla
ebeveynin geri adım attığı, kaçamak cevaplara başvurdukları, yanlış/eksik bilgilendirme
yaptıkları görülmektedir. Halbuki ki, insan gelişiminin doğal ve kaçınılmaz bir modülü olan
cinsellik göz arkası edilip, öğretilmesi ileriki vakitlere bırakılacak ya da üstün körü yanıtlarla
geçiştirilecek bir mevzu değildir.
Erken çocuklukta çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir cinsel eğitimin verilmesinin
pek çok faydası vardır. Bunlardan tahminen de en kıymetlisi, çocuğun hem kendi hem de karşı cinsin
vücuduna hürmet duymayı öğrenmesi ve bu sayede yetişkinlik hayatında sağlıklı münasebetler
kurabilmesidir. Cinsel eğitimi evre basamak ve yaşına uygun olarak alan çocuk/kişi, sonraki
hayatında karşı cinsle kurduğu bağlarda istikrarlı olur.(Tuzcuoğlu, Tuzcuoğlu, 2004) Çocuk
kendi vücudunu öğrenerek, ona karşı sorumluluklarını bilecek ve bilgisi ölçüsünde kendine
olan itimadı de artacaktır. Ayrıyeten çocuğun anne-babasından uygun ve hakikat bir cinsel eğitim
alması, denetim edilmesi gitgide zorlaşmakta olan teknolojik aletler aracılığı ile ya da
etraftan duyacağı cinsellikle ilgili yanlış bilgileri içselleştirmesi önünde esirgeyici olacaktır.
Ayrıyeten mahrem bölgelerin kapalılığı ve özel olduğu ile ilgili çocuğa bilgi verilmesi, cinsel
istismara karşı esirgeyici tedbirlerin başında gelmektedir.
Anne babanın cinsellik ile ilgili çocuğa yansıttığı tavır, çocuğun bu açıdan başının
karıştığı durumlarda onlara başvurup başvurmayacağını belirler. Şayet anne-baba cinsellik
konusunda katı bir tavır içinde ise ya da üstün körü bir karşılık veriyor ise; çocuk bu mevzuya
dair merak ettiklerini farklı bir yolla öğrenmeye çalışacak ve tahminen de bu yol onun gelişimi
açısından sıhhatsiz olacaktır. Bu nedenle ebeveynler cinselliğe dair hususlarda çocuklarına
demokratik bir üslupta yaklaşmalı, çocuğun yaşına uygun nitelikte karşılıklar ile onlara yol
gösterici olmaktan kaçınmamalıdır.
Çocuklarda cinsellikle ilgili sorular çoklukla 3 yaş civarında, cinsiyetlere dair
farklılıklar hakkında başlamaktadır. Çocuklar, kız ile erkekler ortasındaki anatomik
farklılıkları ayırt ettiği noktada soru sormaya başlarlar. Bu sorular karşısında çocuğu
ayıplamak, “yaşın küçük büyüyünce öğrenirsin” biçiminde cevaplamak, susturmaya çalışmak
yanlış ebeveyn tavırlarıdır. Bunun yerine, çocuğun yaşına uygun formda yanıtlarla, çocuğun
merakını gidermek, hem çocuğun ebeveyni ile olan bağlantısını güçlendirecek hem de daha
farklı ve yanlış yollar ile bu merakını gidermesinin önüne geçilmiş olacaktır.
Çocuğa cinselliğe dair yanlış, gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek yanlışsız bir
davranış değildir. Örneğin çocukların nereden geldiği sorusuna “leyleklerin getirdiği”,
“klinikten alındığı” üzere yanıtlar verilmemelidir. Bu türlü bir durumda küçük çocuk her
kızdığında kardeşinin alındığı yere bırakılmasını isteyebilir, tıpkı vakitte anne babayı her
kızdırdığında alındığı yere bırakılacağından endişe duyabilir.(Yılmaz, 2009, ed. Deniz)
Çocukların nereden geldiği sorusunu soran bir çocuğa “Anne karnında özel ve inançlı bir
bebek yuvası vardır, orada yaşar ve büyürler. Vakti gelince de annenin içinden çıkarlar.”
formunda bir cevap verilebilir.
Anne-babalar, çocuğunun sorularının cinsel bağ ile ilgili olabileceğinden tasa
duyarlar. Lakin okul öncesi periyotta çocuklar, buna dair sorular sormaktan uzaktır. Onlar
daha çok bebeklerin nereden geldiğini, genital organların neden kız ve erkeklerde farklı
olduğunu, bebeğin anne karnına nasıl girdiğini ve çıktığını merak eder ve öğrenmek isterler.
Bunlar epey olağan sorular olup, yanıtlamaktan kaçınılmaması gerekir.
Anne babaların bir öteki çekincesi bu biçim sorulara cevap verilmesi durumunda
çocuğun merakının daha da kamçılanacağı ve bunları uygulamak isteyebileceğidir. Lakin asıl
çocuğun merakının sorularına cevap bulamadığı durumlarda daha çok kamçılanacağı ve cevap
alamadığı soruları davranışlarla dışa vurabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Örneğin bu
hususlarla ilgili bilgilendirilmemiş bir erkek çocuğu meskenlerine misafirliğe gelen bir kız
çocuğunun eteğini kaldırıp bakmaya çalışabilir, başındaki soruya bu biçimde karşılık bulmaya
çalışabilir. Bu noktada uygun reaksiyon şu halde olabilir: Ebeveyn, “Kız çocukların neden
senden değişik olduklarını merak ediyorsun. Sorsan ben sana anlatırdım” dedikten sonra
açıklamasını yapar, sonra da kesin bir lisanla herkesin vücudunun kendine özel olduğunu anlatır.
Öbür soruları olursa sorarak da öğrenebileceğini söyler. Merakı giderilen ve gereksiz yere
suçlanmayan çocuk da sonraki sorularını ana babasına yöneltmekten çekinmez.(Yörükoğlu,
1984)
Çocuk hazır olmadığı bir soruyu sormaz. Sorduğu sorular tek tek ve aralıklı bir
biçimdedir. (Bulut, 1998) Ebeveyn nasıl yanıtlaması gerektiğini bilmediği bir soruya çabucak
cevap vermek zorunda değildir. “Bunu bende tam olarak bilmiyorum lakin senin için araştırıp
öğrenirim.” halinde bir cevap, çocuğun yönelttiği sorulara paha verildiğini hissetmesini
sağlayarak itimat duygusu pekiştirmesine, sorularını anne/babasına sormaktan
çekinmemesine, sorduğu soruyu ebeveyninden öğrenene kadar sabretmesine fayda sağlar.
Fakat ebeveyn verdiği kelamı unutmamalı ve en yakın vakitte çocuğun sorusunu
yanıtlamalıdır.
Ebeveynlerin vereceği cevaplar detaya girmeden, çocuğun gereksindiği bilgiyi
kapsayacak halde olmalıdır. Örneğin neden bir penise sahip olmadığını soran bir kız
çocuğuna “Kızlar ve erkekler farklı yaratılmışlardır. Kızların vajinası ve erkeklerin penisi
vardır.” halinde bir karşılık kâfi olacaktır.
Ebeveynlerin kaygı ettiği bir başka mevzu ise çocukta mastürbasyondur. Bu korkulacak
bir durum değildir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken, çocuğun mastürbasyon yaptığı
yere ve sıklığına dikkat edilmesidir. Çocuk çok çeşitli nedenlerden ötürü bu aksiyonu yapabilir.
Bu hareket daha çok çocuğun kendini keşfetmek istemesi, merak etmesi, duygusal açıdan zevk
almaya çalışması üzere hedeflere hizmet etmektedir. Araştırmalara nazaran dokunsal ve duygusal
açıdan ihmal edilen çocuklar ortasında daha yaygın olarak görülmektedir. Bu davranış
karşısında azarlama, ceza verme, ayıplama üzere tavırlar pedagojik açıdan son derece
yanlıştır. Bu tavırlar çocuğun suçluluk duymasına neden olarak ruhsallığında çatışma
yaratacaktır. Çocuğun mastürbasyon yapması durumunda, anne babanın farklı bir aktiflikle
çocuğun dikkatini dağıtarak öteki istikamete çekmesi uygundur. Bu formda çocuğun davranışının
bir süre sonra sönmesi beklenir. Lakin şayet bu davranış sıklıkla devam ediyor ve aleni
yerlerde yapılıyorsa anne babanın tavırlarının değişimi, çocuğun ruhsallığında
onu rahatsız
eden şeyin ne olduğunun keşfedilmeye çalışılması(anne-baba boşanması, kardeş kıskançlığı,
uzun mühletlerle yalnız bırakılma, vs..)ve buna dair tahlillerin üretilmesi gerekebilir.
Gerektiğinde bir uzmandan takviye alınmasından çekinilmemelidir.
Psk. Selen MORAY
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0