Okul öncesi devirde çocukların beslenme alışkanlıkları gelişimin kıymetli bir istikametini
oluşturmaktadır. Çocukların ne yedikleri iskeletteki büyümeyi, vücut formunu ve hastalıklara
karşı olan bağışıklık seviyesini tesirler.(Santrock, 2011) Bu nedenle, çocukta yanlışsız bir yeme
alışkanlığı oluşturmak son derece kıymetlidir.
Çocuklarda yeme alışkanlığını etkileyen faktörlerin en başında çocuğun bakımını
sağlayan kişinin yani anne-babasının davranışları gelmektedir. Birinci çocukluk periyodundaki
yeme davranışı, çocuğun bakımını sağlayan kişi çocukla bir arada, tertipli bir yeme
programıyla yemek yediğinde; çocuğa sağlıklı yemek yeme konusunda model olduğunda,
yemek vakitlerini keyifli hale getirdiğinde ve muhakkak beslenme biçimlerine katıldığında
gelişmektedir. (Santrock, 2011)
Çocuklar için beslenme, uyku üzere temel ihtiyaçların belirli bir rutinde olması son
derece değerlidir. Araştırmalar, sistemli beslenen ve uyuyan yetişkinlerin bu alışkanlıkları
büyük ölçüde çocukluk vakitlerinde kazandıklarını göstermektedir. Ayrıyeten yemek yemesi ve
uyuması belirli bir rutine bağlı olmayan çocuklarda, yemek ve uyku açısından davranış
sorunları ile karşılaşılmaktadır. Bunun nedeni, bilhassa okul öncesi periyottaki çocukların,
sosyo-duygusal gelişim açısından daima sonları test eden bir yapıya sahip olması ve
kendisine söylenen ve yapılanları unutmamasıdır. Şayet bir çocuk bir gece 21:00'de yatıyor, bir
başka gece 23:00'de yatmasına ses edilmiyor ise; çocuk 21:00'de yatması istendiğinde bu
hududa itiraz edecek ve inatlaşmaya gidecektir zira evvelden buna ses çıkarılmadığını
bilmektedir. Yemek konusunda da birebir şey geçerlidir. Örneğin aile tertipli bir yemek yeme
rutinine sahip değilse, çocuk anne-baba kendi istediği saatte yemek yedirmek istediğinde
sorun çıkaracaktır.
Çocuk için anne-babanın ne söylediği kadar ne yaptığı da son derece mühimdir.
Örneğin, sofrada anne tabaklara brokoli koyuyor kendisi yiyor lakin baba bu yemeği
yemiyorsa, büyük ihtimalle çocukta brokoli yemeyecektir. Zira burada çocuk, model alarak
öğrenmektedir. Babasının brokoli yemediğini öğrenen bir çocuğun brokoliyi yemesini
beklemek gerçek değildir. Anne-baba olarak sağlıklı yemek yeme konusunda model olmaktan
kasıt budur. Çocuklar anne babasının beslenme alışkanlığını kopya eder. Daima et yiyen bir
ailede, anne çocuğuna ortada zerzevat yedirmeye çalışıyor ancak bunu başarmakta zorluk
çekiyorsa bunun sebebi zerzevat yemenin aşikâr bir rutinde gerçekleşmemesi ve çocuğun ailenin
beslenme alışkanlığını kopya etmesinden kaynaklanmaktadır.
Yemek yerken televizyonun açılması, çocuğun i-pad, telefon üzere aygıtlarla
oyalanması yanlış tutumlardandır. Çocuklar en başta bu üzere oyalayıcılarla yemek yiyebilir
lakin bir müddet sonra bunlar dahi onun yemek yemesi için kâfi olmayabilir. Tıpkı vakitte
bu biçimde bir yeme alışkanlığına sahip çocukların yetişkinliklerinde de bu tavrı
sürdürmeleri ihtimali yüksektir. Televizyon karşısında yemek yeme; obezite, yüksek kolestrol
üzere sıhhat problemlerine yol açabilmektedir. Leann Birch’in araştırmasına nazaran, sorun
televizyon izlemekten değil, televizyon izlerken yenilen yemek ölçüsüne yahut tadına dikkat
edilmediğinden, fazla yemek yemekten kaynaklanmaktadır. (Birch, 2006)
Neler Yapılabilir?
Günümüzde annelerin de çalışma hayatına katılması, çalışma saatlerinin uzaması, çalışan
annelerin yorgun olması üzere sebepler yemek saatlerinin belirli bir rutine ayarlanmasını
zorlaştırmıştır. Fakat çocuklar bir ailenin en bedelli hazinesidir, bu yüzden onlar için
özveride bulunulması epey kıymetlidir. Bu nedenle kahvaltı, öğlen yemeği, akşam
yemeğinin belirli bir rutinde olmasına dikkat edilmelidir.
Anne-baba ya da bakım veren öbür bireylerin sağlıklı yemek yeme konusunda model
olması gerekir. Anne-babanın da yemek seçmemesi gerekir. Ayrıyeten anne-baba ben konuta
gelirken atıştırdım diye akşam yemeğinde sofraya oturmuyorsa ya da oturup bir iki bir
şey yiyorsa çocuğunun da onu taklit edebileceği unutulmamalıdır.
Yemek yerken çocuğun yalnızca yemek yemeye odaklanmasına dikkat edilmelidir.
Televizyon, telefon üzere aygıtlar yemek yerken kapalı ve uzak tutulmalıdır. Yemekler
masada yenilmeli, televizyon karşısında koltukta, çocuk oyuncaklarıyla oynarken yemek
yedirmekten kaçınılmalıdır.
Yemek yemeyi cazip hale getirmek için çocuğa özel çatal kaşık tabak kullanılabilir.
Örneğin çocuk Spiderman karakterini seviyorsa, yemeği Spiderman tabağında
sunulabilir.
Çocuk zerzevat yeme alışkanlığı kazanmamışsa, bu alışkanlığı kazandırmanın şiddetli
olabileceği ve uzun sürebileceği unutulmamalıdır. Başlangıç olarak zerzevat yemekleri
tadımlık olarak ana yemeğin yanına eklenebilir. Anne baba olarak kesinlikle bu esnada
sizin de bu yemeği yemeniz gerektiği unutulmamalıdır. Yemeği yerken anne baba olarak
birbirinize “Mmm ne kadar da lezzetli olmuş.”, “bu yemek çok yararlı beni hastalıktan
koruyacak” şekli cümleler söyleyerek çocuğunuzun o yemeği yeme konusundaki
merakını kamçılayabilir, sizi taklit etmesini teşvik edebilirsiniz.
Yemek yemediği için çocuğu cezalandırmak, kısa vadede işe yarasada uzun vadede işe
yaramaz. Yemek yemediği için çocuğu bir şeylerden yoksun bırakmak onun için yemek
yemeyi bir şart, vazife haline getirir. Şayet çocuk bir öğünü yememek konusunda sizinle
inatlaşmaya giriyorsa ısrar edilmemelidir. Lakin birinci evvel, bir öbür öğüne kadar yemek
yiyemeyeceği, aç kalacağı anlayabileceği halde ona anlatılmalıdır. Şayet buna karşın
yememekte inat ediyorsa, bir öteki öğüne kadar çocuğa yemek verilmemelidir. Örneğin
çocuğunuz öğlen yemeği yemediyse akşam yemeğine kadar çocuğunuza rastgele bir şey
yedirmeyin. Bilhassa bu öğünler ortasında çocuğunuza cips, çikolata üzere abur cuburlar
vermekten kaçının. Aksi takdirde çocuğunuz yemek yemediği için ödüllendirilmiş üzere
olacaktır. Şayet orta öğün olarak çocuğunuzun meyve yeme alışkanlığı varsa bunu devam
ettirin fakat yemek yemediği için olağan rutinden fazla meyve yedirmeyin. Şayet orta
öğün akşam yemeğine yakın yedirilirse, çocuğun iştahının tıkanabileceği
unutulmamalıdır. Akşam yemeğinde ise öğlen yemeği yemediği için tabağın tepeleme
doldurulmaması gerekir. Olağan öğün ölçüsünü verin, şayet kendisi isterse fazlasını
koyun.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0