“Pan”, Yunan mitolojisinde insanoğlu üzere ölümlü olan tek mitolojik İlah olarak anılır. Mitolojiye nazaran, Pan, ormanlarda ve dağlarda, tenha yerlerde dolaşan gezginleri, yolcuları, sevgilileri ansızın önlerine çıkarak korkutuyor, kendi halinde otlayan sürüleri ve öbür hayvanları vahim çığlıklar atarak panikletiyormuş. Beşerler, hayvanlar ve tüm canlılar da neye uğradıklarını şaşırıp endişe içinde kaçışıyorlarmış. İşte panik sözünün kökeni de buradan geliyor; yani Yunanca “panikos” sözünden… Panik atak meselesiyle birinci defa tanışan günümüz çağdaş insanı, artık omurundaki hiçbir durumun garanti altında olmadığını anlayıp, tıpkı mitolojik İlah Pan üzere bağırıp çağırıyor, panikleyip kaçıyor, acı çekiyor ve ne yaşadığını tam olarak anlayamadığı için de doğal olarak korkuyor.
Kişi rastgele bir tehlike hissettiğinde bedeni otomatik biçimde reaksiyon gösteriyor, nefes alıp vermesi hızlanıyor, kalbi daha süratli çarpmaya başladığından beden ısısı artıyor, soğuk soğuk terlemeye başlıyor. Tasa, kaygı ile en çok karıştırılan ve en yakın görünen his, meğer ortalarında değerli farklılıkları var; dert, nedeni bilinmeyen ve bilinmeyen bir cins kaygı olarak tanımlanabilir. Buna nazaran korkunun en kıymetli özelliği, ferdi tehdit eden açık bir tehlike olmadığı durumlarda ortaya çıkması. Zira dert, her canlı varlığın en temel hislerinden birisi ve doğumla başlıyor. Endişe, bilinen ve anlık olarak yaşanabilecek bir tehlike yahut duruma karşı ortaya çıkarken, tasa daha çok bilinmeyen ve gelecekteki durumlarla ilgili oluyor. İnsanlarda dert duygusu kaygıya oranla daha yaygın, daha yavaş ortaya çıkıyor ancak sürekliliği daha uzun oluyor. Panik atak ise kişinin karışık kaygı ve telaş hisleriyle dört bir taraftan kuşatılması durumu olarak biliniyor.
Ağır iş temposuyla özel hayatı ortasında bir istikrar kurmaya çalışan ve beton yığınları ortasına sıkışmış olan günümüz insanı, bir de iç dünyasında sonları muhakkak olmayan, görünmez duvarlar ortasına sıkışıp kendisini bitmiş ve çaresiz hissedebiliyor. Bu çaresizlik beraberinde, içinde ağır biçimde dert, kaygı ve telaş tohumları barındıran panik atak nöbetlerini getirebiliyor. Panik atak nöbeti geçiren pek çok kişi yaşadığı belirtileri, kaygıyı ve paniği “Eyvah ölüyorum ya da kalp krizi geçiriyorum galiba!”, “Kontrolümü külliyen yitirdim!” diyerek tabir ediyor. Bu bireyler, his ve kaygılarını olağanda kullandıkları lisan ve üsluba oranla çok daha dehşet dolu, ağır ve abartılı biçimde tanımlıyor. Tüm belirtiler şahısta kaygı, dehşet, tedirginlik, gerginlik, sonluluk ve çaresizlik üzere hislerin bir ortada yaşanmasına ve “Kalp krizi geçiriyorum” korkusuna neden oluyor. Göğüste sıkışma, ağrı, nefes darlığı hissi üzere şikayetler panik atak hastalığının tipik belirtileri ortasında yer alıyor. Bu belirtilere, kalp hastalıklarında da rastlanıyor. Bu durum panik atak hastalarının, kalp rahatsızlığı kuşkusuyla doktora gitmelerine yol açıyor. Meğer kalp kriziyle panik atağı birbirinden ayırmak mümkün…
Panik atakta, birdenbire başlayan ve vakit zaman tekrarlayan, insanı dehşet içinde bırakan ağır zahmet ya da dehşet nöbetleri olur. Bireylerin birden fazla vakit “kriz” ismini verdiği bu nöbetler, yani panik atak, aniden başlar, giderek şiddetlenir ve şiddeti 10 dakika içinde en ağır seviyeye çıkar. Göğüs ağrısı, kalbin süratli çarpması, baş dönmesi, sersemlik ve bayılma duygusu, soluk kesilmesi yahut hava açlığı, el ve ayaklarda üşüme, yanma, karıncalanma yahut hissizlik, hatta titremeler ya da sarsılmalarla krize eşlik eder. Ağrının yoğunluğu, bunaltı hali arttıkça artar. Kişi kalp krizi geçirdiğini zanneder ve şiddetli bir vefat korkusu yaşar. Bu belirtileri okuyan birçok kişi “Eyvah! Bunların bir kısmı bende de oluyor! Sanki panik atak hastası mıyım?” diye korkabilir. Pek çok insan bu çeşitten belirtileri vakit zaman yaşayabiliyor, ancak çoklukla bu çok kısa sürüyor ve nitekim panik atak yaşayan şahısların hissettiği tartıda ve yoğunlukta asla gerçekleşmiyor.
NASIL VE NEDEN ORTAYA ÇIKIYOR?
Bilhassa yüksek eğitimli ve kentli ömür usulünü benimsemiş olan bireylerde (daha çok kadınlarda) ortaya çıkan panik atak, farkında olunan ya da olunmayan bir anda, omurdaki rastgele bir dönüm noktasında ortaya çıkıyor. Bu dönüm noktası çoklukla yaşanılan bir kayıp olabiliyor; iş kaybı, eş kaybı, etraf kaybı, prestij kaybı, para kaybı, inanç kaybı üzere… Mesela bir iş adamının iflas durumu (maddi kayıp), öteki bir kente taşınmak (çevre kaybı), anne olmak, askere gitmek (özgürlük kaybı), sevilen bir bireyden ayrılmak (duygusal kayıp), zelzele yahut doğal afet sonrası ailenin kaybı (kendine itimat kaybı) örnek teşkil edebiliyor. Kayıpla birlikte ani gelen bir tasa hissi, kalp çarpıntısı, nefes almakta zorluk, uyuşma karıncalanma, ortama yabancılaşma, baş dönmesi üzere belirtiler yaşanabiliyor. Belirtileri yaşayan kişi çok korkuyor, öleceğini bile düşünebiliyor. Birçok vakit hastanelerin acil kısımları ziyaret ediliyor. Bireye yapılan tetkiklerden sonra fizikî hiçbir şeyi olmadığı ve sağlıklı olduğu söyleniyor. Bu durum şahısta daha fazla dehşet ve panik duygusu yaratıyor. Yaşadığı şey her neyse çağdaş tıp biliminin dâhi anlayamadığını, üstesinden gelemediğini düşünüyor. Birebir endişe ve belirsizlik hissini bir sefer daha yaşamaktan korkmaya başlıyor. Korktuğu başına geliyor. Diğer tabiplere gidiliyor, check-up’lar, denetimler yaptırılıyor, sinemalar çektiriliyor ve tabi hiçbir organik bozukluk görülmüyor. Kişinin başı daha çok karışıyor.
Sonuç olarak KORKU+KAYGI+ÜZÜNTÜ +PANİK = PANİK ATAK
Unutulmamalıdır ki bu şikayetler, terapinin kesinlikle eşik etmesi gerektiği bir tedavide, çoklukla uygun ilaçların da eklenmesiyle muvaffakiyetle ortadan kaldırılabilmektedir.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0