Kendini tanıma isteği, bütün insanlarda görülür. Kendisiyle ilgili bilmediği bir şeyleri öğreneceği kanısı büyük bir heyecan yaratır beşerde. Bu heyecan, kaygıyla karışık bir merak duygusudur aslında. Bu tıp hislerin yaşanması kaba bakışla şaşırtan üzere görünse de insanoğlunun kendisinden sakladığı bir şeylere sahip olduğunun farkında olmasından kaynaklanır bu durum. Herkes vakit zaman kendisini anlayamaz, yaptığı davranışa mana veremez.
İnsanın kendini tanıması, birçok vakit davranışlarının bilinçdışı kaynaklarının bulunması olarak düşünülür. Halbuki büyük bir yanılgıdır bu. İnsanın kendini tanıması, bilinçdışı kaynaklarının bulunmasından çok, insanın kendi ruhsal süreçlerinin işleyişini ve bilinebilen içeriğini bilmesidir.
Kendini tanıma, insanın ruhsal ve fizikî açıdan kendinde olanları bilmesi, kendinde olanların farkında olması ve bunları gerçek değerlendirmesi ile ilgilidir. Bir insanın fizikî özelliklerini, hislerini, niyetlerini, istek ve ihtiyaçlarını, güçlü ve zayıf taraflarını, hedef ve bedellerini, yeteneklerini ve marifetlerini tanıması / bilmesi ve bunların farkında olmasını tabir eder. Kendisini yeterli tanıyan bir insan yaşayacakları karşısında neler hissedeceğini, neler düşüneceğini ve nasıl davranacağını olacağa/yaşanacağa yakın öngörebilir.
Kendini tanıma denildiğinde temel olarak insanın kendisinin ruhsal özelliklerinin farkında olması, kendi ruhsal özeliklerini bilmesi kastediliyor olsa da insanın vücudunun farkında olması da kendini tanıması ile yakından bağlıdır. Bir çok insan bedensel özelliklerinin farkında olsa da bunların kimilerini kabul etmek istemez – güya o denli değilmiş üzere davranır. Örneğin bir çok kişinin şişman bulmadığı ve objektif ölçütlerin olağan beden tartısında gösterdiği kimi bireyler kendilerini şişman bulabilirler. Olağan beden tartısında olan bu şahısların kimileri da bu değerlendirmelerinden etkilenerek zayıflamak gayesiyle çeşitli uğraşlara girerler. Verilen bu örnek kişinin vücudunu değerlendirmesinde bir yanlışlık olduğunu ve vücudunu gereğince ya da yanlışsız tanımadığını göstermektedir.
İnsanın ruhsal özelliklerini tanıması ise bedensel özelliklerini tanımasına nazaran daha sıkıntı gerçekleşebilen bir durumdur; lakin uzun vadeli, sabırlı ve direşken bir gayret ile elde edilebilir. Başka yandan kendini tanıma, sonu olmayan/sonu olmayan bir süreçtir. Sonu olmaması da insanın tabiatından kaynaklanır. İnsan zihninin işleyişi ve bilinçdışı, insanın bütünüyle kendini tanımasını mahzurlar. Kendini tanımanın en yüzeysel hali kişinin hangi durumda nasıl davranacağını, ne çeşit hisler yaşayacağını bilmesidir. Bundan ötesi ise katman katman ruhsal dinamiklerin çözümlenmesini içerir. Bu çözümleme ise hem bilinçdışı, hem bilinçöncesi, hem de şuurlu ruhsal süreçlerin ele alınması ve bu ruhsal süreçler ortasındaki bağların görülmesi ile mümkündür.
Kendini tanıma sanıldığından sıkıntı bir süreçtir. İnsanın kendi davranışlarını gözlemesini, yorumlamasını ve yorumlarının doğruluğunu sonraki yaşantıları ile sınamasını; en azından aşikâr devirlerde kendisini ve oburunu yargılamayı bırakabilmesini, karşılaşacakları ile cesurca yüzleşebilmesini ve yaşadığı hislere katlanabilmesini gerektirir. İnsanın kendini tanıma sürecinde vakit zaman oburlarının değerlendirmelerini alması ve öteki beşerler üzerinde yarattığı tesirleri gözlemesi faydalı bilgiler vermektedir. Bu sıkıntı seyahat için cüret gösteren ve emek harcayanların eforlarının eserlerini daha nitelikli ve doyumlu insan alakaları kurarak alırlar. Nitelikli ve doyumlu insan ilgileri kurabilmesi, insanın kendisini ve öteki insanları tanıması ile mümkündür.
Kendini tanımaya çalışan bir çok kişi birden fazla vakit bu emelle hazırlanmış olan anket ve ölçeklere başvurmaktır. Bu cins anket ve ölçeklerin faydalı bilgiler verebilecek olmalarına rağmen tek başlarına belirleyici olmadıkları akılda tutulmalıdır. Bilhassa bilimsel tekniklerle hazırlanmamış anketlerde ortaya çıkan sonuçların olsa olsa bir ipucu üzere düşünülmesi ve bunun doğruluğunun günlük ömürde sınanması gerekmektedir.
Kendini tanıma uğraşına girmek isteyenlere biyopsikososyal bir bütün olarak varlığını sürdüren insanı anlamada birtakım bileşenler verilecektir. Mesleksel ve günlük tecrübelere dayanılarak tanımlanan bu bileşenlerin bir kılavuz niteliği taşıdığı, bilimsel araştırmalarla sınanmamış olduğu, daima yenilenmesinin gerektiği, her vakit için eksiğinin olacağı unutulmamalıdır. Belirtilmesi gereken en kıymetli bahislerden birisi de kendini tanıma seyahatinde birinci durağın zihnin (ruhsal yaşantının) işleyişi konusunda bilgi edinmek ve zihnin işleyiş düzeneklerini mümkün olduğunca anlamak olduğu ve bu seyahate çıkmak isteyenlerin mümkün olduğunca hususla ilgili bilgi edinmesi gerektiğidir.
KENDİNİ TANIMAK İÇİN KILAVUZ
Vücut
Fizikî özelliklerinizi tanımlayınız:
Vücudunuzun genel görünümü
Yüzünüzün görünüşü
Beden yükünüz
Uzunluk uzunluğunuz
Cildinizin rengi
Fizikî özellikleriniz ile ilgili his ve niyetleriniz
Beğenip beğenmediğiniz
Hoşnut olup olmadığınız
Oburlarının fizikî özellikleriniz hakkında ne düşündüğü
Fizikî özellikleriniz günlük hayatınızı nasıl etkiliyor
His
Yaşadığınız hislerin farkında mısınız ?
“Şu an hangi duyguyu yaşıyorum, bu duyguyu yaşamamın kaynağı ne olabilir ?”
“Yaşadığım hissin düşündüklerimle bir ilgisi var mı ?”
“Yaşadığım hissin etrafımdakilerle bir ilgisi var mı ?”
“Çatışma sırasında ne cins hisler yaşıyorum ?”
“Duygularının kendisini nasıl yönlendireceğinin farkında olmak”
Niyet
Her vakit aklınızdan geçenleri ve neden bu türlü düşündüğünüzü bilir misiniz ?
“Şu an ne düşünüyorum, bu türlü düşünmemin kaynağı ne olabilir”
“Şu an yaşadığım hisler düşündüklerimi etkiliyor mu”
Davranış
Yaşadığınız olaylar karşısında nasıl bir davranış göstereceğinizi iddia edebiliyor musunuz ?
Yaşadığınız hisler davranışlarınızı etkiliyor mu ?
“Şu an ben ne yapıyorum ?”
“Neden bu türlü davranıyorum ?”
“Böyle davranmamın kaynakları neler olabilir ?”
İstek ve ihtiyaçlar
İstek ve ihtiyaçlarınızı tanımlayınız
Nelerden hoşlanıp nelerden hoşlanmadığınızın farkında mısınız ?
Emel ve pahalar
Birey olarak omurdaki hedeflerinizi tanımlayınız
Ahlaki, etik, toplumsal ve ferdî bedellerinizi tanımlayınız
Yetenek ve maharetler
Yeteneklerinizi, marifetlerinizi, güçlü ve zayıf taraflarınızı tanımlayınız
Neyi bilip neyi bilmediğinizin farkında mısınız ?
Neyi yapıp neyi yapamayacağınızı biliyor musunuz ?
Toplumsal etraf
Beşerlerle alaka kurma biçiminizi tanımlayınız
İçinde bulunduğunuz toplumsal çevreyi ve toplumsal etrafınız içindeki rolünüzü tanımlayınız
Toplumsal etrafınızdan kaynaklanan güçlerinizi tanımlayınız
Kişilik Özellikleriniz
Nasıl bir insansınız tanımlayınız
Başa çıkma stratejilerinizi ve baş etme gücünüzü tanımlayınız
Çatışma çözme biçiminizi tanımlayınız
Çatışma çözme biçim
iniz yaşadığınız hislerden ne kadar etkileniyor ?
Sizi en âlâ hangi sıfatlar (çalışkan / tembel, sorumluluk sahibi / vurdumduymaz, sabırlı / sabırsız- tezcanlı,iyimser / karamsar gibi) tanımlar, belirtiniz
Çatışmadan kaçınan bir kişi misiniz ?
Ne olursa olsun çatışmayı kazanmak mı istersiniz ?
Uzlaşmacı mısınız ?
Ödün verebilir misiniz ?
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0