ENÜREZİS
Enürezis çocukluk çağının en değerli ve en sık görülen işeme bozukluğudur. Uyku sırasında mesanenin işlevsel kapasitesi dolduğunda ortaya çıkan kendini boşaltma gereksinimi çocuk uyanır ve gece tuvalete işerse (nokturi), uyanamaz ve yatağına işerse (enürezis) olarak isimlendirilir. Enürezis ve inkontinans tabirleri sıklıkla birbirinin yerine ve yanlış olarak kullanılmaktadır. Enürezis uygunsuz yer ve vakitte gerçekleşen fizyolojik(normal)bir işemedir. İnkontrinansta olağan bir işeme yoktur, çocuk şuurlu olarak engellemeye çalıştığı halde idrar kaçırma önlenemez. Enürezisin farklı etiyolojik nedenlerle ortaya çıkabilen bir semptom olması, enürezisi farklı disiplinleri ilgilendiren bir sorun haline getirmiştir. Bu yakınma çocukların büyük bir çoğunluğunda komplikasyonsuzdur ve kıymetli bir sorun oluşturmaz. Emsal yakınmaları olan küçük bir kümede ise önemli problemlere neden olabilecek işlevsel üriner sistem hastalıkları vardır. Bir cerrah’ın değerlendirmesine gereksinim duyan bu az sayıdaki hastayı bu büyük küme içinden ayırmak son derece değerlidir. Enürezis ile ilgilenen her branş sorunu kendi açısından kıymetlendirmekte ve tedaviyi yönlendirmektedir. İyileşemeyen hastalar da her seferinde farklı bir branşta(Çocuk sıhhati ve hastalıkları, çocuk cerrahisi, üroloji, psikiyatri) kendilerine tahlil aramaktadır. Enürezis kesinlikle multidisipliner olarak ele alınıp tedavi edilmesi gereken bir sıkıntıdır. Bu makalede enürezise çocuk cerrahının bakış açısı ve klinik yaklaşımı tartışılacaktır.
Enürezisin tarifi
Enürezis idrar denetiminin beklendiği yaştan sonra(4-5 yaş) gece ya da gündüz, yatağına yada giysilerine istemli ya da istemsiz olarak yenileyen (haftada en az 2 kez) idrar kaçırması olarak tanımlanır. Enürezis başlangıcı ve seyrine nazaran primer yahut sekonder olabilir. Uykuda işeme birtakım çocuklarda doğuştan beri ortada hiç kuru kalma devri olmadan sürer masraf, buna birincil tip(primer enürezis) denir; kimilerinde ise bir süre(en az 6 ay) tuvalet eğitimi sağlanmış sonra rastgele bir yaşta ansızın uykuda işeme başlamıştır. Buna da ikincil tip (sekonder enürezis) ismi verilir. Enürezis nokturnal ve diurnal olabilir. Gece uykuda işeme durumuna (nokturnal enurezis) gündüz uyanıkken işeme (diurnal enürezis )olarak isimlendirilmektedir. Gece yahut gündüz sırf uykuda işeyen çocuklarda bundan diğer bir yakınma yoksa buna tek semptomlu uykuda işeme (monosemptomatik enürezis nokturna) denilmektedir. Nokturnal enürezis için yatak ıslatma yahut uykuda altını ıslatma halindeki tabirler suçlayıcı bir tanımlamlar olduğu için kullanılmamalı bunların yerine için uykuda işeme terimi tercih edilmelidir.
Mesane denetiminin kazanılması
Yeni doğanda işeme, bir işeme refleksi halinde ve günde ortalama 20 defa gerçekleşmektedir. Bebek 6 aylık olduktan sonra işeme hacimleri artmaya, işeme sıklığı azalmaya başlar. Bu azalma işeme refleksinin istemsiz inhibisyonuna yada yaşla mesane hacmi büyürken idrar ölçüsünün artmaması ile açıklanmaktadır. Mesane dolma duyusu 1-2 yaş ortasında gelişir. Dört yaşında çocukların birçok erişkinlerdeki işeme denetimine sahip olurlar.
Epidemiyoloji
Beş yaşındaki çocukların %15-20’sinin her vakit yahut ortada kuru uyanamadıkları bildirilmektedir. Yedi yaşındakilerin %5-10’u uykuda işerken, her yıl bunların %10-15 kadarı gece denetimini elde eder ve 15 yaşında %1-2 kadarı kuru uyanmayı başaramamış olarak kalır. Uykuda işeme sadece çocukluk hastalığı değildir. 18 yaşındaki erişkinlerin bile %1-2 si bu sorunu yaşamaktadır. Yetişkinlerin %1 lik kısmında sorun daima bir hal alarak devam edebilir. Diurnal enürezis kızlarda daha sık görülürken, nokturnal enürezis ise erkeklerde daha sıktır.
Etiyoloji
Uykuda işemeden sorumlu yahut tesiri olduğu düşünülen birçok faktör bildirilmiştir. Uykuda işemeyi bir hastalık değil bir semptom olarak algılamak daha yanlışsız bir yaklaşımdır. Bu semptoma yol açan birden çok etiyolojik faktör saptanabilir. Çocuklarda uykuda işeme yalnızca psikojenik bir bozukluk değildir. Etiyolojide hem biyolojik etkenlerin hem de psikososyal etkenlerin rolü olduğu düşünülmektedir. Uykuda işeme tedavisinde düzeltilmesi gereken enürezis semptomu değildir. Bu klinik semptoma neden olan asıl sorunun tanınıp düzeltilmesi amaçlanmalıdır.
Psikojenik faktörler
Etiyolojide sık olarak suçlanan ve yanlış olarak en kıymetli neden olduğuna inanılan faktör emosyonel yahut psikojenik bozukluklardır. Uykuda işeyen hastaların bir kısmında davranış bozuklukları ve uyumsuzluklar gözlenmektedir, fakat uykuda işemeye eşlik ettiği düşünülen spesifik bir psikopatoloji bildirilmemiştir. Psikopatoloji enürezise değil, enürezis davranış bozukluğu ve uyumsuzluğa yol açmaktadır. Yani ruhsal tesir sebep değil sonuçtur. Tedavi edilen çocuklarda birden fazla vakit olumlu bir ruhsal tesir gözlenir. Uykuda işemeden kaynaklanan özsaygı ve inanç eksikliğinin ruhsal hastalıklar için bir risk oluşturabileceği ve uygun bir tedavi ile bu cins ruhsal sorunların önlenebileceği belirtilmektedir.
Hastanın hikayesinde kuvvetli hayat olayları, aile tertibindeki ani değişiklikler, vefatlar, yeni bir kardeşin doğumu, ailede daima bir çatışma olması araştırılmalıdır.
Genetik Faktörler
Uykuda işeyen çocukların ailelerinde(anne ve babalarında) işeme hikayesine sık rastlanmaktadır. Anne ve babanın her ikisinde işeme hikayesi varken çocuklarda görülme oranı %77,. yalnızca anne yahut babadan birinde bu sorun varsa %44, hiçbirinde işeme hikayesi yoksa çocukların yanlızca %15 inde uykuda işeme görülmektedir. İkiz çalışmalarında , enürezisin monozigot ikizlerde erkeklerde %70, kızlarda %65 oranında, dizigot ikizlerde erkeklerde %31, kızlarda %44 birlikteliği gösterilmiştir. Enüreziste genetik geçiş olduğu bilinmekle birlikte, geçiş ve genotipik özellikler hakkında kesin bilgiler yoktur. Aile hikayesi bulunması çocukta uykuda işemenin resen geçme yahut tedaviye yanıt verme/vermeme durumunu etkilememektedir. Ailede uykuda işeme hikayesi varsa çocuklardaki uykuda işeme önemsenmemekte ve müracaat yaşı gecikebilmektedir.
Uyku bozuklukları
Uykuda işeyen hastaların uyku paternleri hakkında pek çok çalışma vardır. Uykuda işeyen çocukların aileleri çocuklarının uykularının çok ağır olduğunu ve zahmetle uyandırılabildikleri belirtirler. Lakin tüm güç uyanan çocukların enüretik olmadığı da bir gerçektir. Uykuda işemenin uykunun derin safhalarında olduğu düşünülmüşse de yapılan detaylı çalışmalarla uykunun her devrinde olabildiği gösterilmiştir.
Gelişmede gecikme
Uykuda işeyen çocuklarda hem motor, hem de lisan gelişiminde gecikme vardır. Enüretik çocuklarda kronolojik yaşa nazaran kemik yaşında gecikme saptanmıştır. Uykuda işeyen hastalarda barsak denetimi, yürüme ve konuşma üzere birtakım gelişme parametrelerinin hatta pubertenin de geciktiği bildirilmiştir.
Hormonal etkenler
Uyluda işeme etiyolojisinde antidiüretik hormonun salınımının nokturnal eksikliğinin rolü olduğu düşünülmektedir. Erişkinler geceleri 2-3 kat daha az idrar üretirler ki bu antidiüretik hormon seviyelerinin geceleri artan salınımı ile bağlıdır. Yenidoğanda tespit edilemeyen bu farklılık 3 yaş civarında gösterilebilmiştir. Uykuda işeyen çocuklarda bu değişimin tamamlanmadığı düşünülmektedir. Enüretik çocuklarda nokturnal antidiür
etik hormon seviyelerinin besbelli olarak daha düşük olduğu ayrıyeten gece idrar ozmolaritesinin düşük ve ölçüsünün daha fazla olduğu gösterilmiştir. Böylelikle gece uykusunda üretilen bu seyreltik ve fazla ölçüdeki idrarın mesane kapasitesini aştığı ve uykuda işemeye neden olduğu düşünülmektedir.
İdrar yolu enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinden sonra hastaların üçte birinde uykuda işeme yakınması kaybolmuştur. Enürezis diurna ve sekonder enürezisli hastalarda da idrar yolu enfeksiyonu sık görülmektedir.
Üriner sistem patolojisi (mesane- üretra işlev bozuklukları)
Tek semptomlu uykuda işeme (monosemptomatik nokturnal enürezis) olgularında yapılan ürodinamik çalışmalar sonucunda bu çocuklarda değerli bir mesane-işeme işlev bozukluğu olmadığı gösterilmiştir. Mesanenin inhibe edilemeyen kontraksiyonları (detrusor instabilitesi) uykuda işeyen çocukların değerli bir kısmında görülmektedir. Lakin mesane instabilitesi görülen enüretik hastaların birçoklarında detaylı bir anamnez alındığında enürezise eşlik eden gündüz işeme, gündüz sık idrara çıkma, sıkışma hissi(urge) üzere semptomların bulunduğu saptanabilecektir. Mesane kapasitesinin enüretik çocuklarda daha düşük olduğunu argüman eden çalışmalar olmasına karşın, tek semptomlu uykuda işeme olgularında mesane kapasitesinin olağan hudutlar içinde olduğu gösterilmiştir. Uyku sırasında detrusor kasının inhibe edilemeyen kontraksiyonları ve gevşeyememesi nedeniyle mesane kapasitesi olağan gevşemiş mesaneninkinden daha küçük bulunmaktadır. Gerçekte enürezis bu çocuklarda primer bir sorun olmaktan çok genel bir mesane-işeme bozukluğunun(disfonksiyon) bir kesimidir. Birçok üriner sistem hastalığında eşlik eden semptomlardan biri hatta birçok vakit birincisi enürezis olabilir. Tek semptomlu uykuda işeme (monosemptomatik enürezis nokturna) olgularıyla komplike enürezis olgularının ayrımının yapılması çok kıymetlidir. Bizim çocuk cerrahı olarak ilgilendiğimiz enürezis hastaları işememesane işlev bozukluklarının yahut üriner sistem anomalilerinin eşlik ettiği bu hastalardır. Çocuk cerrahisi kliniklerindeki enürezis polikliniklerine başvuran çocukların büyük çoğunluğunu literatürün tersine komplike enürezis olguları oluşturmaktadır. Tek semptomlu uykuda işeme olgularının büyük çoğunluğu çocuk sıhhati ve hastalıkları polikliniklerinde hatta bazen birinci basamakta tedavi verilerek güzelleşmektedir.
Enürezisli hastaya yaklaşım ve kıymetlendirme
Enürezisli hastalar sağlıklı görünümlü çocuklardır. Hastanın kıymetlendirilmesi detaylı bir hikaye ve fizik bakı ile başlar. Güzel bir anamnez birçok gereksiz incelemenin istenmesini engelleyebilir. Fizik bakıda genel kıymetlendirme dışında genital ve nörolojik bakı ihtimamla yapılmalıdır. Her hastadan en az 2 gün (tercihen hafta sonunda) detaylı bir işeme-hacim çizelgesi doldurması istenir. İşeme hacim çizelgesine sabah uyandıktan gece yatıncaya kadar aldığı bütün sıvıların ve çıkardığı idrarın sayısı ve ölçüsü ölçülerek kaydedilir. Tam idrar ve idrar kültürü kesinlikle istenmelidir. Bu sayılan incelemelerle enürezisin komplike olup olmadığına karar verilebilir. Nadir olarak lumbosakral vertebra grafisi bazen de renal ultrason ve uroflowmetri gerekir. Komplike enürezislerde ise altta yatan nedeni ortaya koyacak ileri incelemeler gerekir.
Tedavi
Tedaviye başlama vakti ekseriyetle 5 yaş cıvarındadır. Tedaviye başlamak için ülkü zanmanlama çocuğun enürezisten rahatsız olmaya başladığı vakittir. Enürezis tedavisinde başarılı olmak için tabip, hasta ve ailesinin birlikte çalışması ve kooperasyonu çok değerlidir. Bu bağlantının kurulabilmesi için her seferinde birebir tabip tarafından görülmesi çok değerlidir. Daima nöbet değişen doktorlarla yürütülen enürezis polikliniklerinde muvaffakiyet oranları doğal olarak daha düşüktür. Tabip, anne baba ve çocuğa kıymetlendirme sonuçları ve uygulanacak tedavi, ilaçların yan tesirleri konusunda anlayabilecekleri seviyede ve olabildiğince detaylı bilgi verilmelidir. Çocuğa bu sorunun onun elinde olmadan ortaya çıktığı, bu durumun düzeltilebilen bir rahatsızlık olduğu, isterse bu bahiste ona yardım edilebileceği ve uykuda işememenin öğretilebileceği söylenmelidir. Tabip ve hastanın birinci görüşmesinden sonra şimdi tedaviye başlamadan manalı sayıda hastada uykuda işemede düzelme görülmektedir. Seçilecek tedavi yolu belirlenirken altta yatan patoloji dışında çocuğun yaşı, sorunun sıklığı, tedavinin acilliği, hatta hastanın prosedürlerle ilgili kendi tercihi dikkate alınmalıdır. En faydalı olacağı düşünülen yolla tedaviye başlamak ve tedavinin yarım bırakılmaması gerektiği vurgulamak kıymetlidir. Her başarısız tedavi teşebbüsü hastada olumsuz tesirler bırakır ve daha sonra uygulanacak sistemlerin muvaffakiyetini azaltır.
En önemli iki küme tedavi formülü vardır. Bunlar davranış modifikasyonu (motivasyon tedavisi, kondüsyon-alarm tedavisi, mesane retansiyonu eğitimi) ve ilaç tedavisi(antikolinerjikler, trisiklik antidepresanlar, vasopressin) formülleridir.
Davranış modifikasyonu yolları
Motivasyon tedavisi
Anne baba, çocuk kuru uyandığında onu değişik formlarda ödüllendirir. Duygusal içerikli mükafatlar somut ödüllere(para, ikram vs.) nazaran daha tesirli bulunmuştur. Çocuğun tedaviye etkin iştiraki ve sorumluluk alması sağlanmalıdır. En sık kullanılan yol kayıt tutmadır. Sabah uyanınca birinci iş olarak işeme takvimi doldurulur. Takvimdeki boşlukların çocuğun kendisi tarafından doldurulması çok kıymetlidir. Takvimdeki kuru günlerin sayısı için bir maksat belirlenerek bu maksada ulaşınca ödül verilir. Motivasyon tedavisi tek başına kâfi bir yol olarak görülmemekle birlikte, öbür tedavi sistemleri ile birlikte uygulandığında başarıyı arttırdığı ispatlanmıştır.
Kondüsyonalarm tedavisi
Çocuk uykusunda işediğinde elektrotları ıslanan ve devresi kapanan bir zil sisteminin çalmaya başlaması ve çocuğu uyandırması temeline dayanır. Başlangıçta hasta mesane büsbütün boşaldıktan sonra uyanır. Bir mühlet sonra daha erken uyanmaya ve ortalama 3-4 hafta sonra uykusunda çişi geldiğinde alarm zili çalmadan uyanmaya başlar. Tedavi sonunda hastalar birçok vakit bütün geceyi uyanmadan ve işemeden tamamlarlar. Tesir sistemi tam olarak bilinmemektedir. Alarm tedavisinin gece ve gündüz işlevsel mesane kapasitesini arttırdığı düşünülmektedir.. Alarm tedavisinin 7 yaşından küçük çocuklarda, tek başına uyuduğu özel odası olmayan çocuklarda uygulanma zorlukları vardır. Başka bütün teknikler içinde en yüksek muvaffakiyet oranları(%65-%100) ve en düşük relaps oranları(%20-%30) bu usulle elde edilmiştir. Tek semptomlu uykuda işemede birinci seçilmesi gereken tedavi formülüdür. Evvelce 6 haftalık tedavi kâfi görülürken son yıllarda 2-3 aylık tedavi önerilmektedir. Yabancı kaynaklı alarm sistemlerinin kıymetli olması sistemin yaygınlaşmasını engellemektedir. Lakin son yıllarda çok çeşitli model ve özellikte(sesli, titreşimli, kablolu, kablosuz ) alarm sistemleri daha uygun fiyatlarla yerli olarak üretilmektedir. Bizim tek semptomlu uykuda işeme olgularında alarm sistemi ile(2 ay) elde ettiğimiz sonuçlar yüz güldürücüdür.
Mesane retansiyon eğitimi
Bu formülde çocuğa gün boyunca fazla ölçüde sıvı içirilir ve idrarını uzun müddet tutması istenir. Enürezisli hastaların mesane kapasitelerinin olağandan az olması bu tedavinin desteğidir.
İl
aç tedavisi
İlaç tedavisi uygulama kolaylığı nedeniyle gerek tabipler gerek de hastalar tarafından en çok tercih edilen metottur. Enüeaziste kullanılan ilaçlar en önemli 3 kümedir.
Uyku paternine tesirli ilaçlar( trisiklik antidepresanlar)
İdrar çıkışını azaltan ilaçlar(Desmopressin)
Mesane üzerine tesirli ilaçlar(antikolinerjikler)
Uyku paternine tesirli ilaçlar(Trisiklik Antidepresanlar)
Uykuda işeme tedavisinde en yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Uyku ve uyanma paterni üzerine tesirlidir. Ayrıyeten antidepresan tesiri, antikolinerjik-antispazmotik tesiri ve hatta antidiüretik tesiri olduğu da bildirilmiştir. Bu küme içinde en tesirli ilaç imipramindir(Tofranil®). Yatmadan 1-2 saat evvel 25 mg tek doz olarak verilir. Büyük çocuklarda doz 75 mg kadar çıkılabilir. Tesir 1-2 hafta içinde başlar. Kıymetli bir yan tesiri yoktur. Tedaviye 3-6 ay devam edilmelidir. Daha sonra azaltılarak kesilir. Çok dozda alınması entoksikasyona neden olur. İmipramin entoksikasyonunun mortalitesi çok yüksektir. İlaçlar tek tek çıkarılıp içirildikten sonra çocukların ulaşamayacakları bir yerde saklanmalıdır. Yaşı büyük çocuklarda ve sekonder enürezis nokturnada daha tesirli bulunmuştur.
İdrar çıkışını azaltan ilaçlar (Desmopressin)
Sentetik bir antidiüretik hormon türevidir. DDAVP yapısındadır. Tesir düzeneği gece çıkarılan idrar ölçüsünü işlevsel mesane kapasitesinin altına düşürmektir. Olağan diurnal antidiüretik hormon salınımı bozuk olan çocuklarda başarılı sonuçlar alınmaktadır. İdrar ozmolaritesi düşük ama mesane kapasitesi çok küçük olmayan hasta kümesinde daha faydalıdır. Desmopressin (Minirin®) nazal sprey, ve oral formu bulunmaktadır Başlangıç dozu 20 mikrogramdır. (her bir burun deliğine 10 mikrogramlık sprey formunda ). Klinik cevaba nazaran 40 mikrograma kadar doz arttırılabilir. Tesir çabucak başlar. Tedaviye karşılık %80 nin üzerindedir. Yan tesir olarak hipervolemi ve hiponatremi bildirilmişsede sık görülmez. Tedavi mühleti 3-6 aydır. Doz azaltılarak tedavi kesilmelidir.Bizim hasta kümemizde oral formu nazal formuna nazaran daha az tesirli bulunmuştur. Oral form nazal formun uygulanmasında sorun yaşandığında tercih edilebilir. Doz 100-400 mikrogram /gün . Günde tek doz biçiminde uygulanır. Desmopressin verilenlerde tedavi kesildikten sonra öbür ilaçlara nazaran daha yüksek nüks oranları bildirilmiştir. Tedaviye süratli cevap alınması gereken durumlarda tesirinin çabucak başlaması, uygulama kolaylığı ve düşük yan tesiri nedeniyle tercih edilen bir ilaçtır.
Antikolinerjik ilaçlar
İşeme bozukluğu ve mesane instabilitesi olan komplike enürezis olgularının tedavisinde lullanılır. Tesir sistemleri mesane kapasitesini arttırmak ve detrusor kasının istenmeyen kasılmalarını azaltmak biçimindedir. Gündüz sık işeme urge yakınmaları olan enürezis hastalarında yeterli sonuç alınmaktadır. En sık kullanılan ilaç Oksibutinin hidroklorür’dür. (Üropan®) 5mg tablet ve şurup formu vardır. Dozu 0.3-0.4 mg/kg/gün dür. Bu doz 2 yada 3 eşit dozda verilir. Trospiyum klorür (Spasmex®) 15 mg tabletleri vardır. 45 mg/gün 3 eşit doza bölünerek kullanılır. Tolteradine (Detrustol®) 1mg ve 2mg tabletleri vardır. Antikolinerjiklerin ağız kuruluğu, yüz kızarması, idrar yapmada zahmet, taşikardi, midriyazis, uyuklama, kusma konstipasyon üzere yan tesirleri görülür. Bu yan tesirlerle ilgili aile kesinlikle evvelce bilgilendirilmeli ve tedaviye ahengi sağlanmalıdır. Tedavi mühleti 6 aydır. Dirençli olgularda 1 yıla kadar uzayabilir.
Komplike enürezis tedavisi
Tedaviye dirençli enürezis olgularında ayrıyeten mesane-işeme-bozuklukları(sık işeme, acili yet hissi (urge), seyrek idrar yapma, idrar kaçırmayı engellemek için bacaklarını yakınlaştırarak çömelme(vincent curtsy)) saptanan olguların kimilerinde bilhassa de gündüz işeyen çocukların tümünde ürodinamik inceleme gereklidir.
Ürodinamik inceleme sonuçlarına nazaran işeme bozuklukları en önemli 4 kümeye ayrılabilir.
1.İnstabilite
2.Boşaltma bozukluğu(Hinman Sendromu),
3.Tembel mesane
4. Distal üretral stenoz
İnstab vilayet mesane
Detrusor kasının istemsiz kasılmaları kelam mevzusudur. Bu hastalarda sık tekrarlayan enfeksiyonlar, sık idrara gitme gereksinimi, disüri, gündüz idrar kaçırma üzere belirtiler vardır. İdrar kesesini kasılmalara karşın tam olarak boşaltabilenlerde üst üriner sistem bu durumdan çok etkilenmez. Birtakım çocuklar engelleyemedikleri bu kasılmaların idrar kaçırmalarına neden olmasını engellemek için eksternal sfinkterlerini istemli olarak kasarlar. Detrusor sfinkter dissinerjisi idrar yaparken eksternal sfinkterin gevşetilmesi gerekirken kasılması durumudur.
Hinman Sendromu
Mesane instabiliteli çocukların idrar kaçırmaya pürüz olmak için eksternal sfinkterlerini kasması sonucu çıkış direnci artar. Detrusor kasının boşalmayı sağlaması için daha yüksek basınç oluşturması ve daha kuvvetli kasılması gerekir bu da hipertrofiye uğramasına neden olur. Hipertofik detrusor inhibe edilemeyen kasılmaların artmasına neden olarak yeniden çocuğun eksternal sfinkterini kasmasına yol açar. Kısır bir döngünün oluştuğu bu durum Hinman tarafından tanımlanmıştır. Bu olgularda üst üriner sistem de etkilenir ve önemli vezikoüreteral reflü, hidronefroz, parankim kaybı görülebilir.
Tembel mesane
Seyrek idrara gitme nedeniyle mesanede fazla ölçüde idrarın depolanması, mesane kapasitesinin artması ve mesanenin kolay boşalamaz hale gelmesidir. Mesanede idrarın fazla beklemesi ve rezidüel idrar, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ve vezikoüreteral reflüye neden olabilir.
Distal üreteral stenoz
Erkek çocuklarında meatal stenoz seçkin görülen bir durumdur. Meatoplasti ile tedavi edilir. Kız çocuklarında görülen distal üreteral stenozun aslında anatomik bir darlık olmadığı işeme sırasında eksternal sfinkterin istemsiz olarak kasılması sonucu görüldüğü düşünülmektedir.
Kız çocuklarında labial frenulumun öne yer değiştirmesi yahut labial füzyon nedeniyle vajinal göllenme(vaginal pooling) ve işeme sonrasında idrar kaçağı görülebilir.
Konstipasyon işeme bozukluklarına eşlik eden bir durumdur. Hergün tıpkı saate tuvalete oturtulmalı, çocuğun tuvalette olağandan daha uzun kalmasını sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. Posa bırakan besinlerle beslenme, oral laksatif ve gerekirse lavmanlarla boşaltma sağlanmalıdır.
İşeme bozukluğu görülen komplike enürezislerin tedavisinde antikolinerjik ilaçlar, antibiotik proflaksisi, işeme eğitimi(ikili işeme, saatli işeme) ve gerektiğinde pak aralıklı kateterizasyon(TAK), biofeedback tedavisi, transkutanöz elektrostimülasyon(TENS) teknikleri endikasyonuna nazaran kullanılmaktadır.
Op.Dr. Emel OĞUZ
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0