İnsanın gelişimi, döllenmeyle birlikte başlayan ve devam eden bir süreçtir. İnsan doğduğu andan itibaren makul yaşlarda değişik bir kadro evrelerden geçmektedir.
Çocukların gelişim basamaklarını ve muhtaçlıklarını ise şöyle açıklayabiliriz:
0-18 Ay: Temel inanç periyodu olarak geçen bu periyotta anne ile bebek ortasında kurulan bağ çok kıymetlidir. İtimat duygusu çocuk için temel bir öğedir. Bebek acıktığı vakit annenin bunu anlayabilmesi gerekir ki bebeğin gereksinimlerini giderebilsin. Bebeğinin muhtaçlıklarını anlayamayan bir anne bebeğin duygusal manada yetersiz ve inançsız olmasına sebep olabilir. Birinci 3 ay içerisinde bebeğin gereksinimlerini çabucak giderebilmek gerekirken, 3. aydan sonra kısa bir müddet bekletip muhtaçlıklarını gidermek daha yerinde olacaktır. Bebek de bu durumla baş etmeyi öğrenecek ve ihtiyaçları ile ilgili farkındalık kazanacaktır.
Bebeklik devri büyümenin ve gelişmenin en süratli olduğu periyottur. Bu devirde gösterilen ilgi ve alaka çocukların her istikametten sağlıklı büyümesini sağlar.
Anne ile bebek ortasında bebeklikte kurulan bağ, bebeğin ileriki devirlerinde öteki münasebetleri için bir referans olacaktır. Anne bebekle uzun vakit geçirmeli, bebeğiyle konuşmalı ve cilt teması sağlanmalıdır. Bunlar bebeğin inanç hissini geliştirmeye dayanak olur. İtimat hissini kazanan çocuk da özgüvenli bir birey olarak yetişebilir.
Bu periyodun motor gelişim özelliklerinde, bebeğin emme ya da yutma üzere kendine has refleksleri dikkat çekmektedir. Bir bebeğin birinci kazandığı refleks başını kaldırabilmeyi başarmaktır.
Yeni doğan bebekler için uyku çok değerlidir. Yeni doğan bir bebek gün içerisinde ortalama 12 ile saat 18 ortası uyuyabilir. 12 aylıkken bu mühlet 10 ile 12 saate düşebilir.
Bebeklerin lisan gelişimi için, objeler gün içerisinde tekrar edilmelidir. Ebeveynler çocuklarıyla göz teması kurarak konuşmayı ihmal etmemelidir.
3 yaşına kadar bilhassa çocukların duyularını harekete geçirecek oyuncaklar tercih edilmelidir. Bunun için sesli ya da görselliği dikkat çeken oyuncaklar alınabilir. 2 yaşından sonra dayanak alabileceğiniz bir oyun terapisti ile çocuklarınızın bilişsel, ruhsal ve daha birçok taraftan sağlıklı yetişebilmelerini sağlayabilirsiniz.
2-3 Yaş: Bu yaş periyodundaki çocukların kişiselleşme ve özerkleşmeye muhtaçlığı kendini göstermeye başlar. Kendi başlarına hareket etme, bir şeyler yapma gereksiniminde olabilirler. Bu devirde çocuğa çok fazla kural koymak ya da onu kısıtlamak ileriki devirde çocuğun özgüven sıkıntıları yaşamasına sebep olabilir. Ya da tam aksine her şey için evet denilirse bu sefer de çocuk ileriki hayatında kurallara uymakta yahut genel olarak hudutlarla ilgili sıkıntılar yaşar.
Bu periyot çocukları artık konuşmaya ve yürümeye, anneye bağımlılıklarından yavaş yavaş kurtulmaya başlamıştır. Anüs kaslarının gelişiminden dolayı 2 yaşından itibaren artık tuvalet eğitimine de başlanabilir. Daha evvel başlanması ise tavsiye edilmez. Tuvalet eğitimine erken başlamak ya da bu istikamette baskı yapmak ruhsal taraftan çocuğa önemli ziyanlar verebilir.
Çocukların elbiselerini giyebilmesine, oyuncaklarını kendi halinde keşfedebilmesine ya da çatal-kaşığı kendisinin tutabilmesine müsaade verilmelidir. 3 yaşında bir çocuk artık kendi başına yemek yiyebilir hale gelmelidir.
3 yaşında çocuklar kendi cinsiyetlerini de öğrenmeye başlarlar. Kavramlar hakkında değerli gelişmeler yaşandığı bu periyotta çocukların dış dünya ile olan etkileşimleri de arttırılmalıdır. Annenin çocuğa kâfi derecede ilgi göstermesi ve etraftaki uyaranlar bebeğin bilişsel gelişimine takviye olur. Tüm bu sebeplerden ebeveynlerin değerli sorumlulukları vardır. Çocukların sağlıklı gelişim gösterebilmeleri, etrafıyla olumlu bağlar kurabilmeleri ebeveynin yetiştirme biçiminde gizlidir.
4-5 Yaş: Bu devirde çocuklar artık paylaşmayı ve toplum içerisindeki kuralları öğrenebilirler. Aile kural koyarken çok dikkatli olmalıdır. Her durumda çocuğa şefkatle yaklaşılmalıdır.
Bu devirde sembolik oyunlar oynamaya başlayabilirler. Kreş için çok uygun bir periyottur. Çoklukla çocuğun, ebeveyninden birinci ayrılacağı vakittir kreş devirleri. Ayrılma hissini yaşayacağı bu periyot bir süreçtir ve bir anda sıkıntısız bir formda gerçekleşmesi pek de kolay değildir. Çocuğun buna alışması, ailenin de sabırlı olması gerekir. Çocuk bu sürecin sonunda annesi yanından ayrıldığında onu kaybetmediğini ve tekrar kendisinin yanına geleceğini öğrenmiş olur.
4-5 yaş çocuğu her şeyi bilmek isteyebilir bu yüzden daima sorular sorarlar. Hayal dünyaları çok gelişmiştir. Ortalama 3 yaşından sonra kız çocukları anneyi, erkek çocukları babayı modellemeye, onlara benzemeye çalışır yani kendi cinsinden ebeveyniyle özdeşim kurar.
Ağır olarak oyun oynandığı bir devirdir. Kimi yetişkinin düşündüğü üzere yalnızca vakit geçirmek ya da oyalanmak için oyun oynamaz çocuklar. Oyunlar aracılığıyla çocukların maharetleri artar, en rahat ettikleri doğal oyun ortamı içerisinde birçok şey öğrenirler.
6-11 Yaş: Bu periyotta çocuklar artık ilkokula başlamaktadır. Çocuklar dış dünya ile daha çok içi içe olmaya başlayacaktır. Bir ekip gelişim basamaklarını tamamlayan çocuk ilkokula hazır hale gelmiş demektir. Daha evvel meskenden ve ebeveynlerinden hiç ayrılmamış çocuklar içinse bu devir geçişi sıkıntı olabilir. Çocukların ruhsal ve duygusal olgunluğa erişmeleri işte bu yüzden çok değerlidir.
Çocukların bu periyot içerisinde:
-
Zihinsel maharetleri artış gösterir.
-
Arkadaş ihtiyacı evvelki devirlere nazaran besbelli halde artmıştır. Toplumsal etrafları genişlemeye başlamıştır. Arkadaş münasebetleri sayesinde işbirliğini, uyumlu olmayı, saygıyı, sorumluluk alabilmeyi, müsabakayı öğrenirler.
-
Benlik kavramı gelişmeye başlamıştır, benmerkezcilik ise azalmaya başlamıştır.
-
Bilişsel ve lisan hünerlerinde artış gözlenir. Söz hazneleri genişlemiştir.
-
Kızlar ve erkekler genelde kendi ortalarında kümeleşerek oynamayı tercih ederler.
-
Bu devrin sonlarında çocuklar artık ikincil cinsiyet özelliklerini kazanmaya başlarlar. Beden biyokimyasında da farklılıklar görülmeye başlanır.
Çocuklarınızla sağlıklı irtibat kurabilmek ve tesirli bir anne baba olabilmek için çocukların içinde bulunduğu gelişim periyotlarını bilmek ve devrin özelliklerini dikkate almak anne babalar için çok yararlı olacaktır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0