Kabızlık,seyrek,miktar olarak az sert ve ağrılı kaka yapma olarak tanımlanabilir.
Yenidoğan bir bebek olağanda birinci 24 saat içerisinde mekonyum ismi verilen(siyah renkli) kakasını yapar. Bu nadiren 48 saati geçer.Doğumu takiben birinci 48 saat içersinde kaka yapmayan bebeklerde anüsün açık olup olmadığı yahut dar olup olmadığı (Anal stenoz) denetim edilmelidir.Anüs kapalı ise (anal atrezi)sorun acil cerrahi teşebbüsü gerektirir.
Anüs dar ise ,analdilatasyon(anüs genişletmesi) yapılmalıdır. Anüsün açık ve kakanın 48 saati geçmesine karşın olmaması durumunda rektal tuşe (küçük parmağın anüsten rektuma sokulması) ile,muhtemel mekonyum tıkacı (sertleşmiş mekonyum)yerinden oynatılarak çocuğun kaka yapması sağlanır.
Yenidoğan bir bebek üstteki teşebbüse karşın kaka yapmıyorsa yahut siyah katran renginde bir kaka yerine az ölçüde ve açık renkli kaka yapması sindirim kanalının alt kısımlarında itici barsak haraketleri yokluğu (Hirschprung hastalığı doğumsal aganglionik megakolon ) yahut fizikî bir tıkanıklık olduğu düşünülerek bir çocuk cerrah tarafından muayene edilmesi sağlanmalıdır.
Hirschprung hastalığı çoğunlukla kalın barsağın son kısımlarında bir kısımda hudut hücrelerinin olmadığı bu kesim barsağın kakayı dışarı gerçek iten hareketinin bozukluğu ile kendini gösterir.
Bu hastalık bazen daha ileri yaş kümelerindeki çocuklarda da kabızlık nedeni olarak ortaya çıkabilir. Hirschprung hastalığının tedavisi cerrahidir.Bu tedavide hudut hücreleri içermeyen kısmın rektum ile birlikte çıkarılması yahut bu kesitin rektumla birlikte devre dışı bırakılmasıdır.(Swenson yahut modifiye Duhamel ismi verilen tekniklerle).
Çocuklarda günlük kaka yapma sayısı, beslenme tipi ve yaşa nazaran değişirse de ;0-3 aylık çocuklarda günde 2-3 kere ,6 ay -1 yaş ortasında 2,2-3 yaş üzerindeki çocuklarda günde ise 1 kere olarak tanımlanmaktadır.
Kabızlık çocuklarda epey sık görülen bir semptomdur.Çocuk ve çocuk cerrahisi doktorlarına müracat eden hastaların %10-25’ ini oluşturmaktadır.
Kabızlık erkek çocuklarda kızlara oranla daha sık görülmektedir.
Kabızlığın sebepleri;
Kabızlık nedeni hastaların %5 inde organik (bir hastalığa bağlı ),%95 inde işlevsel nedenlere bağlıdır. Kabızlığın ayırıcı teşhisinde şikayetlerin başladığı yaş çok kıymetlidir. Yenidoğan ve erken bebeklik devrinde başlayan kabızlık olgularında organik nedenler ön planda düşünülmelidir.
Kabızlığın Organik Nedenleri:
●Doğumsal anorektal (anüs ve onun çabucak üzerindeki rektum denilen barsak kesimi) malformasyonlar (Anomaliler).Doğumsal aganglionik megakolon (Hirschprung hastalığı ;yukarıda kısaca anlatıldı).
●Nörolojik hastalıklar,medulla spinalisi tutan myelomeningosel(omurilik tutulumu gösteren doğumsal anomali),mental gerilik.
●Kistik fibrozis (karın içi organlardaki dış salgı yapan tüm bezleri tutarak salgı azlığına ve dolayısı ile mekonyum yahut kakanın daha kıvamlı olmasına neden olan)hastalığı.
●Doğumsal yahut daha sonra gelişen hipotiroidizm (Tiroid bezinin yetersiz hormon salgılaması –Barsak haraketlerini engelleyerek)kakanın dışarı atılma sürecini geçiktirir.
●İnek sütü alerjisi
●Yetersiz sıvı alımı
●Anal Fissür: Rastgele bir nedenle güzelce sertleşmiş bir kakanın anüs ağzında yaptığı yırtık (Anal fissür )çok rastlanılan organik kabızlık nedenidir.Bir defa fissür oluştuğunda sonraki kakalar son derece ağrılı olur ve çocuk bu nedenle kakasını tutarak kabızlık oluşur. Ayrıyeten kaka yaparken fissürlü anüste oluşan çatlak nedeni ile kakanın etrafına kırmızı renkli kan bulaşır. Fissür bir kez oluşunca çocuk kaka yapma konusunda kısır döngüye girer. Ağrı nedeni ile kaka yapmaz ,kaka yapmadıkça da barsak alt kısmındaki kaka düzgünce sertleşerek adeta taş halini alır.Bu üzere çocuklarda karın muayenesinde barsaktaki sertleşmiş kaka kolay kolay hissedilebilir .Rektumdan vazelin kullanılarak parmakla kaka tahliye edilmeye çalışılır. Başarılı olmayan durumlarda ise rektal lavman yapmak zorunda kalınabilir.
Anal fissürün tedavisi, anal dilatasyon dur. Hafif ve erken teşhis konulan olgularda bu yağlanmış (vazelinle) parmak yahut rektal bujilerle yapılır. Ağrı için pomat yahut ılık suya oturtma banyosu çocuğu rahatlatacaktır.Tüm bu süreçler çocuk cerrahisi tarafından yönlendirmelidir.
Kabızlığın İşlevsel Nedenleri:
Çocuklarda kabızlığın büyük çoğunluğu işlevseldir. Çocuk 2 yaşına yaklaşınca tuvalet eğitimi verilmelidir.
Çocuk günün aşikâr saatinde tuvalette tutularak yahut oturtularak kaka yapması istenilir. Çocuk rastgele bir formda kaka yapma istediğini belirtirse yahut hissedilir ise çabucak tuvalete götürülmeli ve hayli müşfik davranılmalıdır. Çocuk kakasını bu biçimde yaparsa kesinlikle ödüllendirilmelidir. Bıkkınlık gösterilmeden güzel sözlerle çocuk kesinlikle hergün kaka yapmak üzere tıpkı saatte tuvalete oturtulup vakit harcanmalıdır. Bu süreçler esnasında katiyen çocuğa sinirlenmemeli ve kızılmamalıdır.
Kimi aile içindeki kahırlar,tartışmalar çocuğun tuvalet eğitimini engelleyeceği akıldan çıkartılmamalıdır.
Kimi çocuklara oyun oynamak kaka yapmaktan daha cazip geleceği için kakası geldiği halde bunu tutma yolunu tercih ederler. Oyuna orta vererek kakasını yapması sağlanmalıdır.
Çocuk tuvalet eğitimini tamamlamadan imkanlar ölçüsünde kreş yahut okul öncesi eğitime başlatılması uygun olmaz.Tuvalet eğitimini tamamlamış birtakım çocuklarda okuldaki koşulların uygun olmaması yahut oradaki çalışanın çocuğa âlâ davranmaması halinde çocuk emosyonel meşakkate girerek kakasını yapmaya bilir. Bu konstipasyonun başlaması ve kronik bir hal almasına neden olabilir. Bu üzere durumlarda Fekal soiling (külotunu az miktarta kaka ile kirletmesi)gelişebilir.
Bu türlü durumlarda anne,baba,hekim ve okulun yetkilileri birlikte bu sorunun tahlilinde ortaklaşa gayret göstermeleri gerekir.
Kronik konstipasyonlar çocuklarda ;sertleşmiş kakayı çıkarmak için gereğinden fazla ıkınması olan çocuklarda rektum mukozası dışarı çıkabilir. Anüsten dışarı çıkan pembe –kırmızımsı renkli bir kitle bazen zaten içeri girer,bazende aileler yahut doktorun yardımı gerekir. Rektal prolapsus denilen bu durum süreklilik kazanırsa kesinlikle çocuk cerrahının olayı değerlendirmesi gerektiği durumlarda cerrahi teşebbüsle düzeltme tarafına gidilmesi gerekir.
Aile çocuğun kâfi sıvı almadığı konusunda ve kabızlığın birtakım besin değişimleri ile ilgisi konusunda hassas olmalıdır. Çocuğun beslenme biçimi konusundaki kuşkuları çocuk doktoru ile paylaşması ve uygun bir beslenme programı uygulanması sağlanmalıdır. Ayrıyeten tabip kakayı yumuşatıcı kimi ilaçlar önerilebilir
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0