Vefat yetişkinler için dahi karmaşık ve kabullenmesi güç bir durum iken, çocukların bu acı durumu kavrayabilmesi, o kişinin yokluğuna alışabilmesi çok daha zordur. Çocukların mevt kavramına bakışları yaşlara nazaran çok değişkenlik göstermektedir. Çocuğa vefat haberi verilirken yaşına uygun bir biçimde izah edebilmek çok kıymetlidir.
3 yaştan evvelki devirlerde çocuklar mevt kavramını hiç anlayamazlar. 3-6 yaş aralığında vefatı anlarlar ama geri dönüşü olabilecek bir durum üzere değerlendirirler. 6 yaştan itibaren yavaş yavaş anlamaya, durumu geri dönülmez bir şey olarak kavramaya başlasalar dahi 10-12 yaş civarında gerçek mevt algısı oturmaya başlar.
Çocuğa vefat haberini verirken her vakit dürüst olmak gerekmektedir. Hiç bir şey yokmuş üzere davranmak, ölen kişinin bir yere gittiğini geri geleceği söylemek geniş vakitte çocuğa çok daha büyük ziyan vermektedir. Her gün kaybettiği yakının geleceği döneceği ile yaşayan çocuk, her gün tekrardan hayal kırıklığı yaşıyor ve ölen şahsa karşı öfke hissetmeye başlıyor. Kendisini terkedip gittiğini, onu sevmediği için geri dönmediği düşünmeye başlıyor.
Mevt beklenmeyen, ani bir vefat ise bunu alıştırarak söylemek yararlı olacaktır. Öncelikle hastalandığı ve durumunun makûs olduğu söylenerek çocuk bu duruma hazırlanabilir. Ama bu süreç çok uzatılmamalıdır zira bu süreç içerisinde çocuk hiç beklemediği bir anda bu vefat haberini diğer bir kaynaktan duyabilir bu da hem kendisi için bir şok olur hem de size olan itimadının zedelenmesine yol açabilir.
Çocuğa vefat haberini, çocuğun kendisine yakın hissettiği, sevdiği ve sevildiği birisi tarafından verilmesi gerekmektedir. Güvenmediği ya da yeteri kadar tanımadığı, sevmediği birisinden bu haberi alması durumu kabullenmesini zorlaştıracaktır.
Kültürmüzde sıklıkla rastlanılan bir öbür sakıncalı durum ise vefatı bir ödül, bir hoşluk olarak gösterme korkusudur. Ölen kişinin gerisinden “Allah onu çok sevdiği için ya da çok düzgün bir insan olduğu için yanına aldı üzere telaffuzlar çocukta farklı dertlere yol açabiliyor. Bu türlü bir durumla karşılaşan çocuk, uygunluğun göstergesi olarak vefatı kabulleniyor ve kendisinin ve başka yakınlarının da ölmesi gerektiğini düşünmeye başlıyor. Bu mevt gerçekleşmediği vakit de kendisinin ve öteki yakınlarının aslında yeterli beşerler olmadıklarını ya da Allah’ın onları sevmediğini düşünebiliyor. Birebir halde mevt bir ceza olarak da gösterilmemelidir. Hayatın doğal bir modülü olduğu, tüm canlıların bu süreci er ya da geç yaşayacakları yaşına uygun bir lisan ile aktarılmalıdır.
Çocuğun yas sürecini yaşamasına müsade ederken, cenaze, defin ve başka kültürel anma merasimlerinden mümkün olduğunca uzak tutmak yararlı olacaktır. Öteki yakınlarını çok makûs durumda görmek yaşı gereği kaldıramayacağı bir durum olabilir.
Mevt haberini alan çocuğun yansısını doğal bir biçimde yaşamasına müsade etmek gerekir. Ağlamasına mahzur olunmalalı, hislerini boşaltmasına imkan sağlanmalıdır. Yaşını da göz önünde bulundurarak ondan çok olgun bir davranış sergilemesini beklemek çocuğa kaldıramayacağı bir sorumluluk yüklenmesine neden olur. Konuşmaya zorlanmamalı lakin konuşmak istediğinde de kendisi ile konuşulmalıdır.
Mevt çocuğa ne kadar yanlışsız ve sağlıklı bir biçimde anlatılırsa anlatılsın, yaşına da bağlı olarak çocuk mevt olayını çok rahat kabullenemeyecektir. Bilhassa kaybedilen kişi ebeveynlerinden biri ise bu süreç çocuk için çok daha sıkıntı olacaktır. Bu duruma maruz kalan çocuğun genel davranışlarını gözlemlemekte ve bir uzmandan genel bir takviye almakta çok yarar bulunmaktadır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0