AYRILMA ANKSİYETESİ
Ayrılık anksiyetesi, kişinin bağlandığı bireyden yahut meskenden ayrılamaması yahut meskenden ya da şahıstan
uzak- laştığında ağır bir dert ve huzursuzluk duyması ile tanımlanır. Bu bozukluk çocuklarda
anneye ya da temel bakım verene yapışma, anneden uzakta oldu- ğunda ağlama krizleri olarak
görülür. Bu çocuklar okul çağına geldiklerinde okula ahenk sorunu gös- terebilirler. Ayrılma
anksiyetesi olan çocuklar sabah- ları okula gitmemek için tutturabilir, hasta olduklarını söyleyerek
okulu reddedebilir, okulun yarattığı gerilim sebebiyle somatik belirtiler yaşayabilir ve nitekim de
mide bulantıları, karın ve baş ağrıları yaşayıp de- vamsızlık yapabilirler. Bu bozukluk lise çağındaki
er- genlerde de okuldan kaçma olarak görülebilir.
Ayrılma anksiyetesi, temelini Bağlanma Kuramı’ndan alır. Bağlanma kuramı, anne ile bebeğin
kurduğu itimada dayalı bağdır. Bebek doğumundan itibaren birinci iki yıl içinde büsbütün anneye bağlı
bir canlıdır; tehlikelerden korunmak ve hayatta kalmak için anne- ye muhtaçtır. Annenin bu devirde
bebeğin yaşam- sal gereksinimlerini karşılaması, ona sıcak ve inançlı bir ortam sunması inançlı
bağlanmanın oluşması için elzemdir. İnançlı bağlanmada bebek, acıktığında doyurulacağını,
ağladığında ilgilenileceğini, tehlike- lerden korunacağını bilir.
Bu, çocuğun ileriki yaşlarında dış dünyaya ve ken- dine duyacağı inanç hissinin birinci ve en
kıymetli adımıdır. Zira inançlı bağlanma, çocuğun hayatı ve kendisini keşfederken gereksinim
duyduğu tehlikeler- den uzak, inançlı ortamı sağlar. Böylelikle çocuk, dış dünyayı sakince
inceleyebilir, keşif ve müşahedelerle öğrenebilir ve anneden yararlı geri dönütler alabilir.
Anneye inançlı bağlanmış çocuklar, anneleri odadan çıktıklarında huzursuz lanırlar; anne geri
geldiğinde de sevinç gösterirler. Daha büyük yaşlardaki çocuk- lar ise, huzursuzluk yaşasalar da
annenin kesinlikle geri döneceğini düşünerek kendi kendilerini sakin- leştirebilir. Bu, inançlı
bağlanmanın en büyük ayırt edicisidir.
Ayrılma anksiyetesi de inançlı bağlanmanın olmadı- ğı, çocuğun bebeklikte bakım verenine sağlıklı
değil, korkulu ve inançsız formda bağlandığı durumlarda sıklıkla görülür. Bunun dışında, çok
kaygılı/evhamlı/ muhafazacı ebeveyn tavırları, çocuğa gösterilen tu- tarsız ilgi yahut sıcaklıktan uzak
tavırlar, bebeklik- te uzun mühlet farklı kalma, çocuklukta yaşanan ayrılık temalı travmatik yaşantılar
da ayrılma anksiyetesine sebep olabilir.
Ayrılma anksiyetesinde okul reddi yaygınca görülse de çocuğun anneden ayrılamaması daha ön
planda- dır. Yapılan çalışmalar, ayrılma anksiyetesinde görü- len okul reddinin temelinde
çocuğun okula gitmek istememesinden çok anneden farklı bir ortamda bulunmayı
kaldıramamasının olduğunu öne sürmek- tedir. Bu sebeple çocuklar okula gitse bile anneleri- nin
onları okul bitene kadar beklemesini, pencereden baktığında görebileceği bir yerde durmasını talep
eder. Daha ileriki yaşlarda da annelerine onların ol- madığı bir ortamda ziyan gelebileceği
telaşıyla annelerinden uzaklaşamaz ve tek başlarına okula gitmekte zorlanırlar.
Ayrılık anksiyetesinin önüne geçmek için bebekle 0-2 yaş ortasında kurulacak olan inançlı
bağlanma temeldir. Tıpkı formda, göğüsten kesme ve tuvalet eğitimleri esnasında da itimat veren
ve sıcak tavır devam ettirilmeli, lakin birebir vakitte dengeli ve net bir biçimde hudut koyulmalıdır.
Çocuğa yaşına uygun vazifeler verilmeli ve bu vazifeleri tek başına yapması teşvik edilmelidir.
Çok muhafazacı davranılmamalı, çocuğun keşfetme- sine ve kusur yapmasına müsaade verilmeli; o
keşfeder ve oynarken annenin onun inançta olması için gerekli şeyleri yapacağını ve gitse bile
geri geleceğini bilmesi sağlanmalıdır.
Kritik yaş aralığında (0-2) uzun müddetli ayrılıklardan ka- çınmak gerekir; ama 2 yaşından sonra
çocuğu kısa vadeli ayrılıklarla (yaşına uyumlu olarak muhakkak bir vakit çocuğu bakıcıya bırakmak gibi)
okula hazırlamak da epeyce kıymetlidir.Kaygılı çocuklarda basamaklı maruz bırakma ve aile terapisi;
devamsızlık ve ahenk prob- lemleri olan ergenlerde de bilişsel davranışçı terapi de epeyce yarar
vermektedir.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0