Tedbire programları kadar değerlidir ve evliliklerinde yahut münasebetlerinde zahmetle karşılaşan ve yardım
almaya gelen çiftlerle çalışır.
İşin düzgün kısmı, çiftler terapisinin işe yaradığına dair net ispatlar vardır. Dahası, Gottman araştırmaları
sırasında psiko-eğitimsel yaklaşımların bir evliliği daha güçlü yapmak için, evlilik terapisi ile
birleştirilebileceğini keşfetmiştir.
Çiftlerin bağlantıları, ilgilerindeki uyuşmazlığın patlama noktasına odaklanmış, bir mühlet düzgün giderken, bir mühlet
sonra berbata dönme eğilimindedir. Bu noktada Monarch, bu terapilere katılan çiftlerin yarısının bu
süreçlerin sonunda evvelki uyuşmazlık düzeylerine döndüklerini ortaya koymuştur. Bu terapi odağı,
yüksek derecede kaygılı alaka partnerlerinde, tipik önleyici işlerden daha güçlü bir durum yaratır. Tekrar de
bu türlü bir iş değerlidir.
Çiftlerin terapilere gitmelerinde birçok neden vardır. Bunlar bağlantı eksikliği, mali kahırlar, öncelikler
üzerindeki uyuşmazlıklar, en ağırlarından biri de sadakatsizliktir. Evli ya da evli olmayan çiftlerle çalışma
yaklaşımları da çok çeşitlidir. Hepsi evlilik kalitesine odaklanır – bu alakanın nasıl işlediği ve “bu işleyişten
nasıl etkilendiği, onun hakkında ne hissettikleridir” Çift ilgilerini pahalandırmak kolay görünürken, bu türlü
olmasında en az 2 tane karmaşık faktör vardır. Bunlardan birisi, “Evlilik hakkında lisana gelen hisler,
anlık olaylardan çok fazla etkilenir ve kısa vakit içerisinde bu hisler değişebilir.
İlaveten, telaşlı bağlantılardaki bireyler, kimi vakitlerde kendilerini “endişeli” diye nitelendirmezler” Şayet
telaş düzeyleri ölçülebilseydi, tedavide kullanılabilecek birçok çift ve evlilik danışmanlığı kelam
bahsidir. Tüm bu yaklaşımlar, uzmanların çiftlerle ortak hareket etmeyi sağlamasını ve onların
sorunlarını değerlendirmeyi gerektirir. Ek olarak, terapist olumsuz karşılığı azaltmak (Örn: Bireyler ortası
alakaları çözümleme) ve olumlu etkileşimler geliştirmek (Örn: Samimiyet arttırma) için gaye olmalıdır.
Direnme, karşı gelme, etik mevzularla uğraşmayı da kapsayan tedavi sürecinin idaresi de yeterli ele
alınmalıdır. Başarılı bir sonlandırma uygulanmalıdır.
Tüm bunlar kolay değildir ve tedavi uzmanlarının terapi sürecindeki prosedüre ve hünere ahenk
sağlamalarını gerektirir. En yaygın ve deneysel olarak en geçerli tedavi modelleri (evlilik sürecinde ve
dışında çiftlerle çalışırken) davranışsal çift terapisi (BCT) bilişsel-davranışsal çift terapisi (CBCT) ve
duygusal odaklı terapidir.
Davranışsal Çift Terapisi
Davranışsal Çift Tabirleri (BCT) “Yetişkin samimiyetinin değiştirme-geliştirme modeline dayanır ve
sorun çözme, bağlantı becerileri” üzerine odaklanır. BCT “Davranışsal değişimle irtibat marifetleri ve
sorun çözmeyi” birleştiren yaklaşımla davranışsal değişime odaklanarak gelişir. Davranışsal çift
terapisinin hazırlayıcı eforları Robert Liberman ve Richard Stuart tarafından başlatılmıştır. Liberman,
yaklaşımını çiftlere davranışsal tahlil lisanında ve çiftlere makul davranışsal gayeleri tanımlamak için,
çalıştı. Başlangıçtaki eforları Edimsel Şartlanmaya dayanır. Olumlu güdülenme, şekillendirme ve
model alma üzere teknikleri içerir. Daha sonra o ve meslektaşları, toplumsal öğrenme teorisinin açıklarını
içeren, daha karmaşık bir yaklaşım tasarladı. Çiftlerin fark etmelerine, olumlu etkileşimlerini
arttırmalarına, olumsuz etkileşimi yok etmesine yardım etti. Bu yaklaşım, sorun çözme, bağlantı
maharetleri kazandırma ve müddet gelen sorun tahlillerini görüşmek için, şartlı mutabakatların nasıl
yapılacağını öğretmeye odaklandı. Evliliklerde devamlı memnunluğu arttırmayı amaçlayan Stuart
tekniklerinin en yaratıcılarından biri caring days’dir. Bu prosedürde evli çiftlerin rastgele biri ya da ikisi
birden başkasının hareketlerini umursamaksızın eşleriyle ilgileniyormuş üzere davranır. Stuart yaklaşımının
kalbi olan bu teknik başkasının başarısına dayanmayan tek taraflı bir hareket olan olumlu risk fikrini kapsar.
Stuart davranışsal teorisini ve “Caring Days” muahedesinin belirttiği üzere çift tedavi istikametlerini açıklarken,
epeyce ayrıntıcıdır.
Baştan sona, davranışsal çift terapisi tipik olarak 4 tane bileşen içerir:
1) Çiftin Evlilik Alakalarının Davranışsal Tahlili: Bu tahlil görüşmeye, özbildiri anketini yönetme ve
davranışsal müşahede yapmaya dayanır.
2) Çiftler ortasında paha verilen davranışlar, ödül değişimi olan olumlu karşılıklılığın oluşumu. Bu çeşit
hareket “caring days” ve şartlı mutabakat üzere tekniklerle meydana gelir.
3) İrtibat Maharetleri Eğitimi : Bu etapta çiftler “ben” cümlelerini, hislerini tabir etmek için, nasıl
kullanacakları öğretilir. Tıpkı vakitte şahıslar geçmişi bırakır ve şimdi-buradaya odaklanır. Dahası
eşlerinin belli davranışlarını etiketlemektense, “Tembel, buz üzere, soğuk” diye tanımlamaya başlar. Son
olarak irtibat hünerleri eğitiminde çiftlere, geribildirimin nasıl verileceği öğretilir.
4) Sorun Çözme Eğitimi: Davranışsal çift terapisinin bu öğesi, çiftlere ne istediklerini belirleme, onun
için görüşme ve muahede üzere sorun çözme maharetleri kazanma ile ilgili yardımcı olur.
BCT, çiftlerle en güzel araştırılmış çalışma sistemlerinden biridir. Bu tip terapiyi alan çiftler, terapi
almayanlara nazaran daha uygun olduğu gözlenmiştir. Davranış Evlilik Terapisi, uyuşmazlıklarda muahede yolu
ve yolu gösterir. Bu tıpkı vakitte, çiftlerin birtakım mutabakatlara varmalarına ve sevgi dolu bir yaşama
sahip olmalarına yardımcı olur. Davranışsal çiftler terapisi, alkoliklerle çalışırken ferdî terapilerden
daha faydalı olduğu gözlenmiştir. Bu tip terapilerin aile içi şiddeti ve işbu çiftlerin çocuklarının duygusal
sorunlarını azalttığını göstermiştir. Baştan sona davranışsal çift terapisinin evli çiftlerin birbirlerinin
farklılıklarını kabul etme zahmeti yaşamaları ve birlikte çalışmanın zorlaştığı noktalarda, sorun çözme
ve irtibat zorlukları yaşadıkları “Evlilik endişesinin” tedavisinde tesirli olduğu gözlenmiştir. Bu terapi
yalnızca ABD değil, bir çok ülkede de kullanılmıştır. Davranışsal Çiftler terapisi, çok hünere dayalı bir
yaklaşımdır ve bu türlü yapmakta kesin ve nettir. Örneğin BCT terapistleri, olumlu toplumsal alaka geliştirme
davranışlarını da (Selamlama, eşini ismiyle çağırma, geribildirim becerisi) kazandırmayı emeller.
Başka yaklaşımlarla karşılaştırıldığında davranışsal çiftler terapisi, sistematikten daha çok doğrusaldır.
Başka çiftler terapilerinin birçoklarından daha fazla neden ve sonucu inceler ve evvelki davranışları da
değiştirmeyi de hedefler. Böylelikle neden değişince, sonuç da değişir.
Bilişsel Davranışsal Çift Terapisi
Bilişsel davranışçı yaklaşım aile etkileşim örüntüleri odaklanır; aile münasebetlerinin hislerinin ve
davranışlarının birbirine karşılıklı tesir ettiği düşünülür. Bilişsel bir çıkarı, hisleri ve davranışları
canlandırabilir; his ve davranışta bazen aile ünitesinin fonksiyon bozukluğunu muhafazaya yarayan karşılıklı
bir süreçte bilişi etkileye bilir. Bilişsel terapi, Beck in belirttiği üzere şemaya, bir öbür deyişle te
mel
inançlar üzerine odaklanır. Terapötik sürecin değerli bir özelliği de fonksiyonel olmayan davranışların
değiştirilmesinde değerli tesiri olan yanlış inançların ( yahut şemanın) yine yapılandırmasıdır. Kimi
bilişsel davranışçı terapistler, aile şemasını olduğu kadar ferdi aile üyeleri ortasında ki bilişsel
bozuklukları incelemeye ve büyük kıymet verirler
Hem artık ki ailelerin hem de genelde ki ailelerin şemasını şekillendiren, aile kökeninden gelen
yaşantılar ve hislerdir. Bu şemalar bireyin aile sistemi içerisinde nasıl düşündüğü, hissettiği ve
davrandığı üzerinde büyük tesire sahiptir. Evvel ek öğe olarak, daha sonra ise arabuluculuğun daha
geniş bir sistemi olarak davranışsal yaklaşımlardan ortaya çıkmıştır. Bilişsel davranışçı teoriler deneysel
olarak desteklenir. Hayli tesirli ve kısa periyodiktir. Yeniden de Bilişsel Davranışçı çift terapisi doğrusal
olduğundan, başka evlilik ve aile terapilerini savunan danışmanların popülerliğinden ötürü daha az
meşhurdur.
Bu yaklaşımında Ellis, bir ABC prosedürü kullandı. A olay, B niyet, C histi. Hislerin
fikirden türediğine ilaveten ABC şemasına ilaveten Ellis, bireylerin ve çiftlerin ne düşündüklerini
göze alarak dört seçenekleri olduğunu belirtti. Düşünebilirler ve bu sayede olumlu ya da olumsuz, nötr ya
da aksi olarak hissedebilirler.
Telaşlı çift belirtileri olan biliş formlarının incelenmesini özetlersek, 5 temeli vardır.
Çift etkileşimlerinde meydana gelen olaylar hakkında seçici algılama
Olumlu ya da olumsuz münasebet olaylarının nedenleri hakkında çarpıtılmış bağlar
Bağlantıda meydana gelebilecek yanlış iddialar ya da beklentiler
Uygunsuz ya da yanlış kestirimler ya da insanların karakterleriyle ve samimi alakalarıyla ilgili genel yargılar
Bireyleri tutan ilgi ya da üyelerin uç ya da gerçekçi olmayan standartları
Bilişsel dağıtımı: Olumsuz yanlardan öteki şeyler düşünmek) öğretmektir. Oburu ise, mantıksal başa
çıkma cümleleri üzere öz kontrol stratejileridir. Bilinen bir öz kontrol stratejisi “Düşme engelleme” olarak
bilinir. Bu bilişsel davranışsal yaklaşım “Danışanlara öz kontrol stratejileriyle berbata gidişi engellemeyi
sağlar” ve kötüyü kullanma, kızgınlık ve aile terapileri üzere alanlarda uygulanır.
Tıpkı vakitte, daha evvel bahsedildiği üzere kitap okuma, el işlerine (Atölye çalışmalarına) katılma ve
görsel işitsel gereçler dinleme ya da izleme üzere psiko-eğitsel kullanılır. Psiko-eğitsel formüllerde ,
bireyler bağlarıyla alakalı algı ve fikirlerinin yarar ve ziyanlarının farkında olmayı öğrenirler. Bu
strateji, iştirakçiler ortasında boşanma oranının azalmasına katkı sağlar. Öteki ailelerde de değerli tesirler
sağlayabilir.
DUYGUSAL ODAKLI TERAPİ(EFT)
Duygusal odaklı terapi, deneysel psikoterapinin yapısalcı aile terapisiyle benzeyen birleşimine dayanan
sistematik bir yaklaşımdır. Bu terapi “zihinsel süreçler”(eşler kendi duygusal süreçlerini nasıl
sürdürüyor?) ve “toplumsal süreçler” üzerine odaklanır. Bu teori birçok kişi tarafından “bir yetişkinin en
temel özelliklerini anlamak için birey-aşk münasebeti… Duygusal erişebilirlik, uyumluluk” ile “bir modeldir “ diye
düşünülür
EFT, çift terapisinde hisleri “aşılması ve mantığı yerini alması gereken bir şey” den çok “değişim için
olumlu bir güç” olarak görerek çiftlerde daha sağlam bağlanma cinslerinin gelişimine katkıda bulunmaya
çalışır
Bu cinsleri ve bağlanmayı artırmak için, müdahaleler , deneysel ve yapısal teknikler ile canlandırma,
terapinin deneysel çerçevesine sığabilmesi için, değiştirilen tamamlayıcı yapısal teknikler kullanılır.
Rogerian teoride olduğu üzere duygusal odaklı evlilik terapistleri (EFT’ciler) çiftleri birey olarak dinlerler ve
onların his ve yaşantılarını anlamaya çalışırlar. Temel fikirde, çiftlerin kendilerinin kızgınlık,
gücenme, sertlik ve öteki uzaklaştırıcı hisler üzere artan ağır hislerini; bağlılığı geliştiren bağlantı
kaybı, hüzün, dehşet, acı üzere bağlanmışlık hislerini “yumuşatmaları” ve ya “değiştirmelerinde”
yardımcı olmak vardır. EFT’ tedavinin maksadı çiftlerin, kendileri ve eşleri hakkında daha uygun hissetmelerini
sağlamak ve buna odaklanmaktır. Bu yüzden bu yaklaşımdaki teknikler hislerin açığa vurulması
üzerinde durur. Hisleri ortaya çıkarmanın birçok yolu vardır. terapistlerin eşlerden o anki
hislerinden (kızgınlık üzere ) haberdar olmaları ve bu duyguyu kabul etmelerini istemesi ve
incelemesidir. EFT terapistleri eşlerin o güne dek gizli tuttukları duygusal reaksiyonlarının altında yatan
fikirleri araştırır. Bu süreçte, duygusal yansıyı alan eş “diğerinin görüşünden haberdar olma talihine
erişir ve empatik yakınlık gelişir.”eğer bu türlü bir anlayış başarılırsa, empati çift ilgilerinde temel araç olur.
EFT klinikleri, psikodrama ve gestalt tekniklerinden kullanılabilir(çiftin bir üyesi başkası için ikinci kişilik olur
ya da boş sandalye tekniği kullanılır). EFT’de terapisitin rolü müspet ve negatif hislerin dışa vurulması
için inançlı bir etraf sağlamaktır. O denli ki, terapist hislerin lisana getirilmesi için bir yönlendirici çiftin
hem birey hem de çift olarak koruyucusudur.
EFT 9 adımdan oluşan 3 kısımlık etkileşim sürecidir. Birinci kısım cycle de-escalation. 1’den 4. adıma
kadar olan adımlar bu kısma dahildir ve bu kısımda çiftlere; acı, kızgınlık ve geri çekilmeyle ilgili
savunmacı sözlerinin altında yatan olumsuz ve güç hislerini ortaya çıkarabilmeleri için yardımcı
olunur. İkinci kısımda, etkileşimsel konumları yine yapılandırma, 5’ten 7’ye kadar olan adımlar
uygulanır.5. adım, EFT sürecinde en kişisel odaklı adımdır. Burada, terapist “bağlılık-ilişkili tesirin
zihinsel sürecini daha deneysel detaylarla araştırır. 6. adımda, terapist odağı kaydırır ve 5. adımdaki
ters eş odak noktası olur bu kere. Son olarak, 7. adımda, çift, gereksinimleri ve endişeleri hakkında bir arada
konuşur ve her biri oburunu sakinleştirmeye başlar. Son olarak 3. kısımda, birleştirmede ve
bütünleştirmede , terapist çiftin muvaffakiyetini baştaki olumsuz etkileşimsel yeni olumlu interaktif dalgalarla
karşılaştırarak tekrar gözden geçirir.odak noktası inançlı ve bağlı etkileşimleri kuvvetlendirerek
yaratmaktır
EFT güçlü bir emprik temele dayanır. Süreç-araştırma odaklıdır ve değişimin temel öğelerine odaklanır
John Gottman’ın olumlu ve olumsuz etkileşim oranlarının bir ilgiyi nasıl etkilediğinin kıymetine dair
araştırması ile eş vakitli olarak Johnson yalnızca 5’te 1 oranında olumlu ve negatif etkileşime sahip
olmanın yetersiz olduğunu bulmuştur. Ayrıyeten bu etkileşimlerin zamanlaması da başka bir değer taşır.bir çift,
o günü olumsuz etkileşimle bitiriyorsa bu çoklukla ziyanlıdır.
Farklı kültürel kümelerin dışında, EFT, travma-sonrası gerilim bozukluğu üzere farklı kümelerle çalışmaya
elverişlidir.
bulimik bir çocuğa sahip aileler, travma yaşayan çiftler, kronik hastalıklara sahip ve depresif çiftler,
bunların yanı sıra yaşlı ya da gay çiftler
kısmen tasaya sahip çiftler
EFT,diğer teorilerden, çiftlerin münasebetlerinde yaptığı vurguyla ve birebir ısrarla teknik ve prosedürlerinin
emprik olarak geçerli olmasıyla ayrılır
Kim
i çift teorilerinin aksine, EFT’nin tesirli olduğu görülmüştür
EFT, his ve kişilik kavramının dahil edilmesi üzerine odaklanır ve bunlar onu öteki sistematik
hususlardan farklı kılar.
Boşanma Terapisi Ve Arabuluculuk
Boşanmak istemenin birçok sebebi vardır. Onlar çoklukla tabiatı gereği uzun dönemlidir ve ya durum
daha da makus bir noktaya gelmiştir ki bağlantıdaki eşlerden biri ya da her ikisi bunu sonlandırmayı isterler.
Evlilik gerilimi kaygı, depresyon, husus kullanımı ve sıhhat sorunları üzere ruhsal bozukluklara yol
açabilir ya da bunları ağırlaştırabilir. Lakin şad olunmayan evlilik ya da boşanma terapisi
araştıran birçok çift muhakkak bir sorundan kelam etmezler. Tam zıddı, basitçe kişilerarası ya da bağlantı
zorluğu çektiklerini belirtirler. Bu zorluklar genel bir mutsuzluğa ve aksiliğe yol açar ve kimi
durumlarda daha önemli sorunlara yol açabilir ki örneğin bir kişinin eşi tarafından fizikî taarruza maruz
kalması en ağırıdır. Bu üslup taarruzların Amerika’da her yıl % 16 oranında çifti etkilediği hesaplanmıştır.
Aile aracılığı, çiftlere ve ailelere tartışmaları çözümlemek ve ya evlilikleri ezasız bir biçimde sona
erdirmek için var olan bir yardım sürecidir.Arabuluculuk yasal harekette artan bir halde kullanılan bir
alternatiftir. Tartışan taraflar ortasında (karı-koca) muahedeyi kolaylaştırmak için 3. bir küme rolünde
tarafsız, bilişsel, nötr olarak yer alırlar.
Arabuluculuk prosedüründe yer alan basamaklar arabulucunun, çiftin hatta çocukların hakkında kısa bir
özgeçmişi elde etmesini de kapsar. Ayrıyeten aile üyeleri uygun olduklarında arabulucuya kıymetli mallarını,
gelirlerini, eğilimlerini ve hedeflerini anlatırlar. Arabulucu, danışanlarını ve onların tutanaklarını kamu
incelemesinden uzak meblağ, sorun çözmede daha makul ve yerleşmiş bir halde tekrar hayatlarını
kurmalarına yardımcı olur. Boşanma tutanaklarının aksine arabuluculuk daha az vakit kaybı, daha
ucuz, daha az düşmancıl ve gerilimli ve de daha üretkendir
Boşanma Terapisi
Boşanma terapisi, evlilik terapisinin bir kesimidir ve onun üzere, çiftlere fizikî, ruhsal ve yasal olarak
ayrılmalarında yardımcı olur. Boşanma durumları üzerinde çalışan terapistlerin, danışanlarına atlatılması
sıkıntı, ferdî ve ailevi sorunlar ve boşanmayla ilgili meydan okumalarla baş edebilmesinde ve
üstesinden gelmesinde yardımcı olabilmek için teorik araçlar ve pratik klinik stratejilerine muhtaçlıkları vardır
Evliliğin sonunu kabullenme.
Boşanma sonrasında eski eşle fonksiyonel bir bağ kurabilme
Ortalama bir duygusal ahenk ve duygusal dayanağı başarabilme
Dini/derin ya da ruhsal acıyla acıyla baş edebilme
Kişinin evliliğin sona ermesindeki rolünün farkına varma
Çocukların boşanma sonrası eksikliğe ahenk sağlamasında yardımcı olma
Boşanma krizini kişinin kendisi hakkında yeni bir şeyler öğrenmek ve kendini yetiştirmek için bir fırsat
olarak değerlendirmesi
Makul, adil, yasal bir düzenlemenin görüşülmesi
Sağlıklı alışkanlıklar geliştirme
Bireylerin kendi ailelerinin temellerine ve ailelerinden beri çözümlenmemiş olayları geri dönüp gözden
geçirmelerini içerir. Bir bayanın büyüme devrindeyken, görüşlerine hiçbir vakit paha verilmediğini
hissedebilir. Bu yüzden, bayanın kocası bayanın söylediklerini dikkatli dinlemiyorsa kendi kendisini
bedelsiz ve üzgün hisseder. Bu gerçeğin farkına varmak, sonunda evli kalsınlar ya da boşansınlar fark
etmeksizin ikili yeni, üretken bir etkileşim tipini kazandırmanın yanı sıra acının bir kısmı yok etmekte
de başlangıç adımdır.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0