Ayrılık anksiyetesi, kişinin bağlandığı bireyden yahut meskenden ayrılamaması yahut meskenden ya da bireyden uzaklaştığında ağır bir telaş ve huzursuzluk duyması ile tanımlanır. Bu bozukluk çocuklarda anneye ya da temel bakım verene yapışma, anneden uzakta olduğunda ağlama krizleri olarak görülür. Bu çocuklar okul çağına geldiklerinde okula ahenk sorunu gös- terebilirler. Ayrılma anksiyetesi olan çocuklar sabahları okula gitmemek için tutturabilir, hasta olduklarını söyleyerek okulu reddedebilir, okulun yarattığı gerilim sebebiyle somatik belirtiler yaşayabilir ve nitekim de mide bulantıları, karın ve baş ağrıları yaşayıp devamsızlık yapabilirler. Bu bozukluk lise çağındaki ergenlerde de okuldan kaçma olarak görülebilir.
Ayrılma anksiyetesi, temelini Bağlanma Kuramı’ndan alır. Bağlanma kuramı, anne ile bebeğin kurduğu inanca dayalı bağdır. Bebek doğumundan itibaren birinci iki yıl içinde büsbütün anneye bağlı bir canlıdır; tehlikelerden korunmak ve hayatta kalmak için anneye muhtaçtır. Annenin bu periyotta bebeğin yaşamsal muhtaçlıklarını karşılaması, ona sıcak ve inançlı bir ortam sunması inançlı bağlanmanın oluşması için elzemdir. İnançlı bağlanmada bebek, acıktığında doyurulacağını, ağladığında ilgilenileceğini, tehlikelerden korunacağını bilir.
Bu, çocuğun ileriki yaşlarında dış dünyaya ve kendine duyacağı itimat hissinin birinci ve en değerli adımıdır. Zira inançlı bağlanma, çocuğun hayatı ve kendisini keşfederken gereksinim duyduğu tehlikeler- den uzak, inançlı ortamı sağlar. Böylelikle çocuk, dış dünyayı sakince inceleyebilir, keşif ve müşahedelerle öğrenebilir ve anneden yararlı geri dönütler alabilir.
Anneye inançlı bağlanmış çocuklar, anneleri odadan çıktıklarında huzursuz lanırlar; anne geri geldiğinde de sevinç gösterirler. Daha büyük yaşlardaki çocuklar ise, huzursuzluk yaşasalar da annenin kesinlikle geri döneceğini düşünerek kendi kendilerini sakinleştirebilir. Bu, inançlı bağlanmanın en büyük ayırt edicisidir.
Ayrılma anksiyetesi de inançlı bağlanmanın olmadığı, çocuğun bebeklikte bakım verenine sağlıklı değil, korkulu ve inançsız biçimde bağlandığı durumlarda sıklıkla görülür. Bunun dışında, çok kaygılı/evhamlı/ muhafazacı ebeveyn tavırları, çocuğa gösterilen tutarsız ilgi yahut sıcaklıktan uzak tavırlar, bebeklikte uzun müddet farklı kalma, çocuklukta yaşanan ayrılık temalı travmatik yaşantılar da ayrılma anksiyetesine sebep olabilir.
Ayrılma anksiyetesinde okul reddi yaygınca görülse de çocuğun anneden ayrılamaması daha ön plandadır. Yapılan çalışmalar, ayrılma anksiyetesinde görü- len okul reddinin temelinde çocuğun okula gitmek istememesinden çok anneden başka bir ortamda bulunmayı kaldıramamasının olduğunu öne sürmek- tedir. Bu sebeple çocuklar okula gitse bile annelerinin onları okul bitene kadar beklemesini, pencereden baktığında görebileceği bir yerde durmasını talep eder. Daha ileriki yaşlarda da annelerine onların olmadığı bir ortamda ziyan gelebileceği kaygısıyla annelerinden uzaklaşamaz ve tek başlarına okula gitmekte zorlanırlar.
Ayrılık anksiyetesinin önüne geçmek için bebekle 0-2 yaş ortasında kurulacak olan inançlı bağlanma temeldir. Tıpkı formda, göğüsten kesme ve tuvalet eğitimleri esnasında da inanç veren ve sıcak tavır devam ettirilmeli, fakat tıpkı vakitte dengeli ve net bir biçimde hudut koyulmalıdır. Çocuğa yaşına uygun vazifeler verilmeli ve bu misyonları tek başına yapması teşvik edilmelidir.
Çok muhafazacı davranılmamalı, çocuğun keşfetmesine ve kusur yapmasına müsaade verilmeli; o keşfeder ve oynarken annenin onun inançta olması için gerekli şeyleri yapacağını ve gitse bile geri geleceğini bilmesi sağlanmalıdır.
Kritik yaş aralığında (0-2) uzun periyodik ayrılıklardan ka- çınmak gerekir; ancak 2 yaşından sonra çocuğu kısa müddetli ayrılıklarla (yaşına uyumlu olarak belirli bir vakit çocuğu bakıcıya bırakmak gibi) okula hazırlamak da epeyce değerlidir.Kaygılı çocuklarda evreli maruz bırakma ve aile terapisi; devamsızlık ve ahenk sorunları olan ergenlerde de bilişsel davranışçı terapi de epeyce yarar vermektedir.
Bu yararlı oldu mu??
0 / 0